Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu sygn. akt I SA/Wr 988/05 z dnia 2006-07-05
TEZY
Nawiązując do stanu faktycznego sprawy, że pod rządami ustawy z dnia 8 marca 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowym /Dz.U. nr 11 poz. 50 ze zm./ i ustawy z dnia 23 stycznia 2004 r. o podatku akcyzowym /Dz.U. nr 29 poz. 257 ze zm./ zamierzeniem ustawodawcy było, aby podatnikami podatku akcyzowego uznane zostały m.in. podmioty wytwarzające paliwa silnikowe poprzez mieszanie lub przeklasyfikowanie produktów naftowych, jako wyodrębnione od producentów.
SENTENCJA
Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu po rozpoznaniu przy udziale (...) sprawy ze skargi Anny K. na decyzję Dyrektora Izby Celnej we W. z dnia 6 lipca 2005 r. (...) w przedmiocie podatku akcyzowego za czerwiec, lipiec, sierpień i grudzień 2000 r. - uchyla zaskarżoną decyzję i poprzedzającą ją decyzję Dyrektora Urzędu Kontroli Skarbowej we W. z dnia 20.04.2005 r. (...); (...).
UZASADNIENIE
Decyzją z dnia 6 lipca 2005 r. (...) Dyrektor Izby Celnej na podstawie art. 233 par. 1 pkt 1 Ordynacji podatkowej utrzymał w mocy decyzję Dyrektora Urzędu Kontroli Skarbowej z dnia 20.04.2005 r. (...) wydaną dla A.-D. Anna K., określającą kwotę zobowiązania podatkowego w podatku akcyzowym za czerwiec, lipiec, sierpień i grudzień 2000 r. Podniósł organ, że przedmiotowa sprawa była poddana kontroli WSA we Wrocławiu, który wyrokami z dnia 12 lipca 2004 r. I SA/Wr 659-662/02 uchylił zaskarżone decyzje organu II instancji, wskazując na sprzeczność, w świetle art. 178 ust. 1 Konstytucji RP, przywołanej podstawy prawnej decyzji - par. 18 ust. 1 pkt 1 i 7 w zw. z par. 2 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 15 grudnia 1999 r. w sprawie podatku akcyzowego /Dz.U. nr 105 poz. 1197 ze zm./, wydanego z mocy przepisu art. 35 ust. 4 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku do towarów i usług oraz o podatku akcyzowym /Dz.U. nr 11 poz. 50 ze zm./ z art. 217 Konstytucji i uznając za konieczne w tej sytuacji ustalenie czy strona była producentem paliw płynnych, a zatem czy spełniona została hipoteza z art. 35 ust. 1 ustawy o podatku VAT.
Podniósł WSA także, że organy podatkowe nie dość wnikliwie odniosły się do stwierdzeń zawartych w opinii wydanej przez Instytut Chemii i Technologii Nafty i Węgla Politechniki W. z dnia 11.04.2001 r., wskazując, że wyniki badań laboratoryjnych wraz z zabezpieczoną karta technologiczną powinny podlegać ocenie na tle przepisów o statystyce publicznej w celu ustalenia czy powstały w wyniku mieszania produkt klasyfikować należało jako "olej konserwacyjny", jak utrzymywała strona, czy też jako "olej napędowy", jak przyjęły organy podatkowe. Ustalono, że firma A.-D. Anna K. w miesiącach czerwiec do sierpnia 2000 r. produkowała kompozyt pod nazwą olej uniwersalny H.-D. mieszczący się w grupie olejów napędowych, których sprzedaży dokonywano od czerwca do sierpnia i w grudniu 2000 r. Na podstawie umowy z dnia 1.061000 r. między stroną a S. O. sp. z o.o. ustalono, iż A.-D. Anna K. jest właścicielem chronionego wzoru użytkowego na wyrób p.t. "olej H.-D.", który powstaje przez mieszanie zawartych w recepturze komponentów ropopochodnych, w określonych w niej proporcjach; strona zamówiła u spółki S. O. usługę mieszania dostarczonych przez nią komponentów w celu otrzymania oleju H.-D.; ilość przerobu w tygodniu ustalała strona w zamówieniach tygodniowych potwierdzonych przez wykonawcę usługi; ustalono zapłatę w kwocie netto 0,06 zł za 1 litr wyrobu. Ustalono także, iż spółka S. O. w okresie od czerwca do sierpnia 2000 r. dokonała na rzecz strony mieszania komponentów, w wyniku czego powstał wyrób pod nazwą olej H.-D., zgodnie z kartą technologiczną KT 1/AN/2000, w wyniku mieszania w proporcji 1:1 komponentów w postaci olejów bazowych SN-100 produkcji Petrochemii P. /norma WT 97/MZRiPSA/57/ oraz A2 produkcji Rafinerii Cz. /SWW 0241-119-900, norma WT-2000/RC-65/. Do powstania oleju H.-D. używana była benzyna komponent A2, natomiast olej bazowy SN-100 zastępowany był, za ustną zgodą strony, olejem bazowym SAE-10, olejem maszynowym AVILUB NT-15, olejem przemysłowym 120A. Zmiany komponentów nie wpływały na jakość oleju H.-D. i spełniały jego wymogi techniczne. Spółka mieszająca nie wykonywała badań laboratoryjnych wyrobu. W okresie od 13.06.2000 do 17.08.2000 strona przekazała spółce S. O. ogółem 815.583 l komponentów, z czego Spółka ta wytworzyła 699.950 l oleju H.-D., zwracając stronie niewykorzystaną nadwyżkę i obciążyła stronę za usługę produkcji oleju H.-D. kwotą 41.997 zł. netto. Strona nie wskazała przeznaczenia oleju, wyjaśniając raz, że służy on do przemywania i konserwacja wyrobów metalowych, innym razem - do wzbogacania węgla-zwiększenia jego kaloryczności.
W opinii Politechniki W. Instytutu Chemii i Technologii Nafty i Węgla z dnia 3.04.2001 r. i 11.04.2001 r. m.in. stwierdzono, że olej bazowy SN-100 produkcji Petrochemii P. S.A. i benzyna komponent A2 Produkcji Rafinerii Cz. S.A. mogą być stosowane w komponowaniu oleju napędowego, produkt odpowiada wymaganiom normy PN-67/C-96048 na "olej napędowy II" stosowany do wolno lub średnio obrotowych silników z samoczynnym zapłonem w okresie letnim, wymagania dla produktu komponowanego /podane w karcie technologicznej dla oleju H.-D./ są zgodne z wymaganiami Polskiej Normy "Oleje Napędowe" /PN-EN 590 maj 1999/ dla oleju napędowego w okresie letnim, jednocześnie właściwości produktu przedstawione w karcie charakterystyki bezpieczeństwa substancji chemicznej nie odpowiadają wymaganiom produktu w karcie technologicznej oleju uniwersalnego H.-D. Wydając opinię Instytut stwierdził, iż nie można w sposób jednoznaczny opiniować o przydatności oleju do konserwacji urządzeń metalowych /stalowych/, jednocześnie stwierdził na podstawie analizy norm dla różnego typu olejów o działaniu antykorozyjnym i antyutleniającym, że przydatność tego produktu dla celów konserwacji jest wątpliwa, gdyż ma on nioską temperaturę zapłonu i za niską lepkość kinetyczną. Stosowanie go do konserwacji urządzeń wymagałoby specjalnych zabezpieczeń przeciwpożarowych, jak również zapobieżenia skażeniu środowiska. Wykonane laboratoryjne badania otrzymania z frakcji SN-100 oraz benzyny komponent A2 produktu komponowanego pozwoliły na stwierdzenie, że porównanie właściwości otrzymanych mieszanin frakcji SN-100 i A2 z wymaganiami normy PN-EN 590 wskazuje, że spełniają one wymagania normy z wyjątkiem wielkości temperatury zapłonu i składu frakcyjnego, przy czym wielkość temperatury zapłonu spełnia wymagania normy z 1992 r. obowiązującej do 1999 r. Zdaniem Instytutu mimo, iż otrzymane mieszaniny, ze względu na skład frakcyjny, nie spełniają wymagań obowiązującej w 1992 r. i obecnie normy, mogą być stosowane jako substytut oleju napędowego, co znaczy, że silnik diesla zasilany taką mieszaniną będzie pracował, a użytkownik nie zauważy znacznych różnic w jego pracy.
Organ II instancji stwierdził, że sprzedaż oleju odbywała się luzem - autocysternami. W związku z przedłożeniem przez stronę opinii klasyfikacyjnej wydanej przez Urząd Statystyczny we W. z dnia 23.07.2001 r. na prośbę biura podatkowego, stwierdzającej, że olej uniwersalny H.-D. jest przeznaczony do całorocznej konserwacji przedmiotów metalowych oraz części maszyn przechowywanych w trudnych warunkach atmosferycznych, przy czym do prośby dołączono kartę technologiczną KT 1/AN/2000 z dnia 1.06.2000 r., która nie jest tożsama z kartą uzyskaną w toku kontroli z Silesia OIL i przedłożoną przez stronę, zwrócił się organ I instancji do Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego o "wydanie opinii klasyfikacyjnej dotyczącej powstałego produktu z połączenia "zmieszania" w stosunku 1:1 oleju bazowego SN 100 i benzyny komponentu A2 uzyskując opinię, że "wyrób o nazwie handlowej "olej uniwersalny i benzyny komponentu A2 - mieści się w grupowaniu: PKWiU 23.20.15-00 "Oleje napędowe" /CN 2710, jeżeli zawiera w masie 70 procent lub więcej olejów ropy naftowej lub olejów otrzymanych z minerałów bitumicznych, których te oleje stanowią składniki zasadnicze".
W odpowiedzi na pytanie organu Rafineria Cz. S.A. i O.-O. sp. z o.o., u których strona dokonywała zakupu komponentów, firmy te potwierdziły, że produkowane i sprzedawane przez nich komponenty wytwarzane są z ropy naftowej, co oznacza, zdaniem organu, że "olej uniwersalny H.-D." w całości produkowany był z komponentów uzyskiwanych w wyniku destylacji ropy naftowej, zawierał więc w swojej masie 70 procent i więcej olejów ropy naftowej, tak więc był "olejem napędowym". Zaklasyfikowanie produkowanego przez stronę produktu do grupy olejów napędowych według PKWiU 2310.15-00 odpowiada symbolowi 024 wykazu wyrobów /SWW/. Uzasadniając stanowisko, że strona jest producentem oleju napędowego odwołał się organ do definicji słownikowej wyrazu "producent", wskazując, że strona dostarczała wszystkie komponenty niezbędne do wytworzenia wyrobu a także jego recepturę, dokonywała odbioru gotowego produktu we własnym zakresie i na własny koszt, płacąc spółce S.-O. jedynie należność za usługę mieszania. Potwierdzeniem tego jest fakt zgłoszenia przez stronę w dniu 4.07.2000 r. w Urzędzie Patentowym RP znaku towarowego H.-D. Zgodnie z art. 34 ust. 1, art. 35 ust. 1 i art. 36 ust. 1 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług uznano stronę za podatnika podatku akcyzowego, a sprzedaż oleju jako sprzedaż podlegająca podatkowi akcyzowemu, przy czym należny podatek obliczono jak dla oleju o zawartości siarki powyżej 0,05 procent do 0,2 procent włącznie, w związku z opinią wydaną przez Politechnikę W. stwierdzającą, że olej powstały w wyniku mieszania zawiera 1,135-000,145 procent siarki.
Zdaniem organu odwoławczego na rozstrzygnięcie nie wpływa fakt nie badania zamienników dla komponentów SN-100, bowiem były one substytutami dla tego komponentu, czego strona nie kwestionuje.
W skardze od powyższej decyzji strona skarżąca wnosi o uchylenie zaskarżonej decyzji zarzucając naruszenie przepisów art. art. 2, 7, 8, 31 i 87 ust. 1 oraz art. 92 ust. 1 Konstytucji RP oraz przepisów art. art. 120, 121 par. 1, 122, 180, 181, 187 par. 1, 191, 210 par. 1 pkt 4 i pkt 5, 210 par. 4 Ordynacji podatkowej i art. 34 ust. 1, art. 35 ust. 1 i art. 35 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług. Podniosła skarżąca, że ani z zaskarżonej decyzji ani z materiału dowodowego w sprawie nie wynika, aby sporny substytut oleju napędowego został zastosowany do napędu pojazdów samochodowych. Podniosła strona, że nie były przedmiotem opinii GUS z dnia 14.022005 r. stosowanego do produkcji spornego oleju zamienniki badanego komponentu SN-100 tj. olej SAE-10, Avilub NT-15 oraz olej 120A, co oznacza, że organ podatkowy nie podał wszystkich istotnych, z punktu widzenia podatkowoprawnych stanów faktycznych, informacji w celu uzyskania opinii wiążącej z uwzględnieniem wszystkich stosowanych komponentów do produkcji oleju H.-D.
Także opinia Politechniki W. opiera się tylko na dwóch komponentach SN-1200 i benzyny komponentu A2. Powołując się na opinii Politechniki stwierdziła strona, że skoro opinia ta nie daje jednoznacznej odpowiedzi, a zajęte stanowisko opiera się na nieobowiązujących, w chwili mieszania komponentów, normach i mieszanina ta nie spełnia obowiązującej normy z uwagi na temperaturę zapłonu i skład frakcji, to nie może być mowy o tym, że produkowany olej jest produktem akcyzowym. Podkreśliła skarżąca, że klasyfikacja GUS przedmiotowego oleju do grupowania PKWiU 23.20.15-00 "oleje napędowe" jest grupowaniem ogólnym, w którym znajduje się szereg innych produktów. Skoro GUS sklasyfikował przedmiotowy olej do grupowania ogólnego, a produkt ten nie spełnia normy PN-EN 590 w zakresie temperatury zapłonu i składu frakcji, a norma ta odnosi się do oleju napędowego z grupowaniem 23.20.15-00.10 "oleje napędowe do szybkoobrotowych silników z zapłonem samoczynnym", to produkt strony skarżącej klasyfikowany jest do pozostałych produktów naftowych, które w 2000 r. były wolne od podatku akcyzowego. Podkreśliła skarżąca, że zamiennik w postaci SAE-10 w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 18 marca 1997 r. /Dz.U. nr 42 poz. 264 ze zm./ grupowany jest w PKWiU jako 23.20.18-0110 - "olej bazowy SAE" /SWW-0241-23/, 23.20.18-02.20 - "oleje do silników czterosuwowych z zapłonem iskrowym różnych klas lepkości według SAE" /SWW-0243-124/, co oznacza, że gdyby organ podatkowy w piśmie do GUS podał stosowane zamienniki do produkcji oleju H.-D., to opinia nie klasyfikowała by tego produktu do 23.20.15-00.10.
Nie zgodziła się strona z przyjęciem przez organy podatkowe, że była producentem wyrobów akcyzowych /w oparciu o definicję słownikową producenta/, bowiem nie spełniała wymogów producenta paliw ciekłych określonych w prawie energetycznym. Organy podatkowe nie opisały zasad technologii produkcji oleju H.-D., stwierdzając, że o produkcji tego oleju przesądza mieszanie komponentów przez spółkę S.-O. Podniosła skarżąca, że spółka S. dokonywała jedynie mieszania komponentów, bez ich destylacji, natomiast według definicji - olej napędowy jest to frakcja otrzymana z destylacji ropy naftowej. Wskazała strona, że organy podatkowe nie podały do GUS informacji dotyczących gotowego produktu, jakich określenia wymaga rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 marca 1997 r. Zarzuciła, że uzasadnienie decyzji nie ma związku ze sprawą, a strona skarżąca nie była producentem ani importerem wyrobów akcyzowych lecz producentem pozostałych produktów naftowych, które, zgodnie z zał. nr 1 do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 15 grudnia 1999 r. w sprawie podatku akcyzowego w poz. 1 grupa 9 są wolne od podatku. W związku z tym nie może stanowić podstawy prawnej art. 35 ust. 1, ani art. 36 ust. 1 ustawy. Odnosząc się do niekonstytucyjnego przepisu par. 16 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 15 grudnia 1999 r. stwierdziła strona, że gdyby przedmiotowy olej był wyrobem akcyzowym to podatnikiem podatku akcyzowego byłby zleceniobiorca spółka S.-O. Zarzuciła skarżąca, że na odmienność pojęć mieszanie paliw, ich przekwalifikowanie oraz sprzedaż nie są pojęciami tożsamymi, na co zwrócił uwagę w swoich wyrokach wydanych w przedmiotowej sprawie Wojewódzki Sąd Administracyjny, Minister Finansów i ustawodawca. Zreasumowała skarżąca, że nie była podatnikiem podatku akcyzowego ze względu na fakt, iż olej H.-D. powstały z mieszania komponentów nie był wyrobem akcyzowym, a czynność mieszania komponentów nie była produkcją.
W odpowiedzi na skargę Dyrektor Izby celnej wniósł o jej oddalenie, podtrzymując stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji i argumentację z jej uzasadnienia.
Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
W myśl treści przepisu art. 1 par. 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych /Dz.U. nr 153 poz. 1269/ sprawowana przez sądy administracyjne kontrola przeprowadzana jest pod względem zgodności zaskarżonych decyzji z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej i tylko w sytuacji naruszenia tego prawa mającego lub mogącego mieć istotny wpływ na wynik sprawy, zaskarżone decyzje podlegają uchyleniu /art. 145 par. 1 pkt 1 lit. "a i c" ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz.U. nr 153 poz. 1270 ze zm./.
Przeprowadzając we wskazanym zakresie kontrolę zaskarżonej decyzji stwierdził Sąd, że narusza ona prawo.
Na wstępie rozważań przywołać należy wydany w nin. sprawie wyrok tut. Sądu z dnia 12 lipca 2004 r. /I SA/Wr 662/02/, w którym Sąd - przypominając wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 6 marca 2002 r. /P 7/00 - OTK 2002 nr 2 poz. 13/ uznającego, że przepis par. 16 uprzednio obowiązującego rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 5 stycznia 1998 r. w sprawie podatku akcyzowego, określający rozszerzenie kręgu podmiotów uznanych za podatników akcyzy na osoby fizyczne, jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej oraz osoby prawne "wytwarzające paliwa silnikowe w drodze mieszania lub przeklasyfikowania produktów naftowych" oraz "dokonujące sprzedaży wyrobów akcyzowych podlegających opodatkowaniu tym podatkiem, od których nie zapłacono podatku akcyzowego", był niezgodny z wyrażoną w art. 217 Konstytucji RP podstawową zasadą prawa podatkowego nakładania podatków /i innych danin publicznych/ oraz określania podmiotu i przedmiotu opodatkowania wyłącznie w drodze ustawy oraz stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w wyroku z dnia 7 marca 2003 r. /III RN 33/02 - OSNP 2004 nr 7 poz. 111/ i stanowisko Naczelnego Sądu Administracyjnego wyrażone w wyroku z dnia 20 grudnia 2002 r. /III SA 1381/01 - Glosa 2003 nr 4 poz. 37/ stwierdzające, że odpowiadające powołanemu przepisowi rozporządzenia Ministra Finansów, przepisy par. 18 ust. 1 pkt 1 i pkt 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 15 grudnia 1999 r. w sprawie podatku akcyzowego /Dz.U. nr 105 poz. 1197 ze zm./ nakładające na inne niż wymienione w ustawie podmioty podatek akcyzowy, były sprzeczne z art. 217 Konstytucji RP, czego konsekwencją, w świetle art. 178 ust. 1 Konstytucji, była odmowa ich zastosowania - uchylając poprzednio wydaną w sprawie decyzję zalecił ustalenie, na tle obowiązującego w 2000 r. przepisu art. 35 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, czy skarżąca była podatnikiem podatku akcyzowego.
Należało więc ocenić czy skarżąca, będąca właścicielem chronionego wzoru użytkowego na wyrób p.t. "olej H.-D.", powstający w wyniku mieszania zawartych w recepturze komponentów ropopochodnych, w określonych w niej proporcjach; zamawiając u spółki "S.-O." usługę mieszania dostarczonych przez nią komponentów w ustalonych przez stronę w zamówieniach tygodniowych ilościach, może być uznana, w świetle art. 35 ust. 1 ustawy o podatku VAT, za producenta wyrobu akcyzowego, a więc podmiot prowadzący działalność produkcyjną, a także poddać ocenie na tle przepisów o statystyce publicznej, wyniki badań przedmiotowego oleju przeprowadzonych przez Instytut Chemii i Technologii Nafty i Węgla Politechniki W. wraz z zabezpieczoną w spółce "S.-O." kartą technologiczną.
Zaskarżoną decyzją organ odwoławczy, podzielił stanowisko organu I instancji posługującego się definicją producenta zawartą w "Słowniku języka polskiego", według której "producentem jest bowiem ten, kto coś produkuje, wytwórca dóbr, a produkcją jest ogół tego co zostało wytworzone, dobra materialne /konsumpcyjne/, produkty, wyroby, wytwory, usługi" i uznającego skarżącą za producenta oleju napędowego "H.-D.", zaklasyfikowanego do grupy olejów napędowych według PKWiU 23.10.15-00 /SWW 024/, będącego wyrobem akcyzowym.
Odwołując się do znaczenia słownikowego słowa "producent" czy "produkcja" nie uzasadniły organy podatkowe dlaczego uznały, że "producentem" jest skarżąca, która zleciła spółce "S.-O." dokonanie mieszania określonych, dostarczonych przez nią komponentów, w celu wytworzenia oleju "H.-D.", a nie jest producentem zleceniobiorca - spółka "S.-O.", która faktycznie wyprodukowała przedmiotowy towar, bowiem dokonała zmieszania tych komponentów uzyskując produkt ostateczny, co prawda na bazie obcej receptury i dostarczonych komponentów. W myśl przepisu art. 34 ust. 1 ustawy o podatku VAT "Opodatkowaniu podatkiem akcyzowym, zwanym dalej "akcyzą", podlegają czynności określone w art. 2, dotyczące towarów wymienionych w załączniku nr 6 do ustawy, zwanych dalej wyrobami akcyzowymi". Natomiast zgodnie z treścią art. 35 ust. 1 ustawy "Obowiązek podatkowy w akcyzie ciąży na producencie oraz importerze wyrobów akcyzowych".
W pierwszej kolejności winien organ ustalić czy czynność zlecania wyprodukowania produktu gotowego w postaci oleju napędowego w drodze mieszania paliw jest czynnością określoną w art. 2 ustawy, względnie czy taką czynnością jest czynność polegająca na prostym mieszaniu dwóch komponentów - komponentu benzyny A2 i oleju bazowego SN100, a więc dwóch różnych paliw, w wyniku czego powstało nowe paliwo odpowiadające wymaganiom normy PN-67/C-96048 "oleju napędowego II" stosowanego do wolno lub średnio obrotowych silników z samoczynnym zapłonem w okresie letnim /opinia politechniki Wrocławskiej/ Wynik tych ustaleń pozwoliłby organom podatkowym odpowiedzieć na pytanie czy producentem jest skarżąca, dysponująca recepturą, wzorem użytkowym oleju "H.-D.", dostarczająca komponenty do wytworzenia gotowego produktu i zlecająca wykonanie czynności mieszania spółce "S.-O.", czy też producentem tego oleju jest spółka "S.-O." dokonująca prostej czynności mieszania dostarczonych jej komponentów, w oparciu o cudzą recepturę i na zlecenie innego podmiotu.
Analizując postępowanie ustawodawcy, który w ustawie obarczył producenta obowiązkiem w zakresie podatku akcyzowego /art. 35 ust. 1 ustawy o VAT/, natomiast w rozporządzeniu z dnia 15 grudnia 1999 r. w sprawie podatku akcyzowego, podatnikiem takiego podatku uczynił również osoby fizyczne, jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej oraz osoby prawne wytwarzające paliwa silnikowe w drodze mieszania lub przeklasyfikowania produktów naftowych /par. 18 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia - abstrahując od niekonstytucyjności obciążenia podatkiem w drodze aktu podstawowego/ zauważyć należy, że ustawodawca wprowadził rozróżnienie producenta od wytwarzającego paliwa w drodze mieszania lub przeklasyfikowania produktów naftowych, nie stawiał znaku równości pomiędzy tymi dwoma podmiotami. Jednym słowem, mając na uwadze oba przepisy, dla ustawodawcy podmiot wytwarzający paliwo silnikowe w drodze mieszania nie był producentem, brak bowiem racjonalnego uzasadnienia dla objęcia go obowiązkiem podatkowym odrębnie od wymienionego w art. 35 ust. 1 ustawy - producenta.
Także w obowiązującej od dnia 23 stycznia 2004 r. ustawie o podatku akcyzowym /Dz.U. nr 29 poz. 257 ze zm./ w przepisie art. 11 ustawodawca wskazując zakres podmiotowy opodatkowania podatkiem akcyzowym przez uznanie za podatników tego podatku podmioty, bez względu na formę prawną, w której działają, w sytuacji gdy wykonują wskazane w tym przepisie czynności opodatkowane podatkiem akcyzowym, w ust. 2 pkt 3 - do podatników tych zalicza: podmioty "będące zleceniobiorcami usług polegających na wytwarzaniu wyrobów akcyzowych w ramach umowy o dzieło lub innej umowy". Na podstawie tego przepisu podatnikami akcyzy są więc podmioty, które wytwarzają wyroby akcyzowe m.in. z materiałów powierzonych im przez podmiot zlecający daną usługę. W tej sytuacji zleceniobiorca, mimo iż nie jest właścicielem wytworzonych wyrobów akcyzowych, jest zobowiązany do rozliczania akcyzy. Tak więc z przepisów obecnie obowiązującej ustawy o podatku akcyzowym jednoznacznie wynika, że podmiot dokonujący mieszania paliw - spółka "S.-O.", byłaby podatnikiem podatku akcyzowego.
Powyższe pozwala skonstatować, nawiązując do stanu faktycznego sprawy, że pod rządami ustawy o podatku od towarów i usług z dnia 8 stycznia 1993 r. /Dz.U. nr 11 poz. 50 ze zm./ zamierzeniem ustawodawcy było, aby podatnikami podatku akcyzowego uznane zostały m.in. podmioty wytwarzające paliwa silnikowe poprzez mieszanie lub przeklasyfikowanie produktów naftowych, jako wyodrębnione od producentów.
Pod rządami ustawy o podatku od towarów i usług wystąpiło to w przepisie par. 18 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów uznanym jako niekonstytucyjny, natomiast w obecnie obowiązującej ustawie o podatku akcyzowym - w art. 11 ust. 2 pkt 3.
W związku z tym, w stanie prawnym rozpoznawanej sprawy stwierdzić należałoby, że tylko podmiot dokonujący mieszania produktów w celu wytworzenia paliwa silnikowego, jeżeli czynność mieszania /komponowania/ paliw można nazwać produkcją, podlegałby opodatkowaniu podatkiem akcyzowym na podstawie art. 35 ust. 1 ustawy o podatku VAT.
Takie stanowisko zawarte zostało w wyroku NSA z dnia 1 czerwca 2000 r. /I SA/Kr 684/99 - nie publ./, w którym Sąd stwierdził, że "Sąd podziela stanowisko, że komponowanie gotowego produktu jest istotną częścią procesu produkcyjnego paliw płynnych. Dla uznania tego procesu za produkcję obojętne jest miejsce wykonywania tej czynności /rafineria czy składy paliw/ oraz jej skala. Istotne jest to, że w wyniku tego procesu powstaje paliwo o innych parametrach niż komponenty składowe. Działanie podmiotu gospodarczego, polegające na komponowaniu składników, w wyniku czego powstaje paliwo o innych parametrach niż paliwo wyjściowe, nosi cechy produkcji. Podmiot taki należy uznać za producenta w rozumieniu art. 35 ust. 1 ww. ustawy, a tym samym za podmiot podlegający obowiązkowi podatkowemu w akcyzie."
Organy podatkowe natomiast, w oparciu o wykładnię gramatyczną zawartego w przepisie art. 35 ust. 1 ustawy określenia "producent" uznały skarżącą za podlegającą w niniejszej sprawie obowiązkowi podatkowemu w podatku akcyzowym.
Zwraca Sąd uwagę, że na gruncie ustawy o podatku VAT identyfikacji towarów i usług podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, a także podatkiem akcyzowym, służą klasyfikacje statystyczne. W przepisie art. 4 pkt 2 ustawy wskazano, że przez pojęcie usług rozumie się usługi wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce państwowej, a także roboty budowlano-montażowe. Skoro więc ustawodawca odsyła do klasyfikacji statystycznych w celu identyfikacji usługi, organy podatkowe, mając wątpliwości w tej mierze, winny skorzystać z tej drogi, natomiast uznanie za producenta paliwa silnikowego skarżącej, na podstawie definicji słownikowej, stanowi naruszenie wymogów ustawy i przejaw dowolności dokonanej oceny zgromadzonego materiału dowodowego.
Dążąc do ustalenia, czy skarżąca spełnia wymogi przepisu art. 35 ust. 1 ustawy, a więc czy jest producentem oleju "H.-D." winien organ podatkowy w pierwszej kolejności zwrócić się do Urzędu Statystycznego w Ł. Ośrodek Interpretacji Standardów Klasyfikacyjnych o dokonanie klasyfikacji usługi polegającej na mieszaniu zawartych w recepturze oleju "H.-D." komponentów w wyniku czego powstawał ten właśnie produkt, w świetle dokonanych, bezspornych ustaleń, że skarżąca była właścicielem chronionego wzoru użytkowego na ten wyrób i dostarczyła receptury i komponentów "wykonawcy" zlecenia., czy też produkcję należy przypisać podmiotowi dokonującemu faktycznego "mieszania komponentów" w celu uzyskania gotowego produktu.
Podzielił Sąd także w części zarzuty skargi odnoszące się do zakwalifikowania przez organy podatkowe oleju "H.-D." do wyrobów podlegających podatkowi akcyzowemu.
Przypomnieć należy w tym miejscu, że w orzecznictwie sądowym /Sądu Najwyższego i Naczelnego Sądu Administracyjnego/ przyjmuje się, w zasadzie jednolicie, że tzw. opinie klasyfikacyjne organów statystycznych nie są wiążące zarówno dla organu podatkowego, jak i dla podatnika. Stanowią jedynie dowód w postępowaniu dotyczącym ewentualnego wymiaru podatku VAT, i jak każdy inny dowód - podlegają swobodnej ocenie organu podatkowego, a w razie skargi - ocenie sądu administracyjnego /np. wyrok SN z dnia 26 stycznia 2000 r., III RN 121/99 - OSNAP 2000 nr 21 poz. 777, wyroki NSA z dnia: 8 września 1997 r., I SA/Ka 780/97, 10 lutego 1998 r., I SA/Łd 1147/96, 2 października 2000 r., I SA/Lu 599/99, 20 marca 2002 r., I SA/Gd 1810/99, 8 maja 2002 r., SA/Sz 2279/00/. /../ Mają one /interpretacje - przyp. Sądu/ jedynie znaczenie prawne jako środek dowodowy. Nie zawierają żadnych treści dyrektywalnych, nie są oświadczeniami woli.
Wydaje się prawidłowym przyjęcie przez organy podatkowe, w oparciu o stanowisko Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 14.02.2005 r., że "zgodnie z zasadami metodycznymi stosowanej do celów podatkowych Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług /PKWiU/ /..../ wyrób o nazwie handlowej "olej uniwersalny i benzyny komponentu A2-mieści się w grupowaniu: PKWiU 2320.15-00 "oleje napędowe" /CN 2710/, jeżeli zawiera w masie 70 procent lub więcej olejów ropy naftowej lub olejów otrzymanych z minerałów bitumicznych, których te oleje stanowią składniki zasadnicze" oraz w oparciu o ustalenie, że przedmiotowy olej "H.-D." w całości produkowany był z komponentów uzyskiwanych w wyniku procesu destylacji ropy naftowej, zawierał więc w swej masie 70 procent i więcej olejów ropy naftowej, że przedmiotowy olej był olejem napędowym według PKWiU 23.10.15-00 odpowiadającym symbolowi 024 Systematycznego Wykazu Wyrobów /SWW/.
Nie ustosunkował się jednakże organ odwoławczy do podnoszonego przez stronę zarzutu, że zastosowana klasyfikacja jest grupowaniem ogólnym, w którym znajduje się szereg innych produktów, a między innymi produkty podlegające w 2000 r. zwolnieniu od podatku akcyzowego, do których, ze względu na niespełnienie przez przedmiotowy olej normy PN-EN 590 w zakresie temperatury i składu frakcji winno się zaliczyć przedmiotowy olej "H.-D." i nie wyjaśnił wątpliwości podnoszonych przez stronę w tym zakresie. Ustosunkowując się lakonicznie do podnoszonego zarzutu przez skarżącą odnośnie stosowanych zamiennie komponentów przy produkcji przedmiotowego oleju naruszył organ zasady zawarte w art. 122, art. 187, art. 191 i art. 210 par. 4 Ordynacji podatkowej.
Skoro, jak wyżej powiedziane zostało, opinia statystyczna podlega ocenie jak każdy dowód w postępowaniu podatkowym, zobowiązany jest organ, dokonując tej oceny, wnikliwie przeanalizować wszelkie wątpliwości zgłaszane przez stronę a wiążące się z zajmowanym przez organ stanowiskiem uznającym taką opinię za prawidłową i ustosunkować się do twierdzeń strony podnoszonych w toku postępowania, co nakazuje organowi podatkowemu przepis art. 124 i art. 187 Ordynacji podatkowej.
Rozpoznając ponownie sprawę winien organ rozważyć podnoszone wyżej okoliczności i po przeprowadzeniu ewentualnego uzupełniającego postępowania dowodowego zająć stanowisko w sprawie.
Mając na uwadze powyższe rozważania, uznając, że zaskarżona decyzja narusza prawo, a to wskazane wyżej przepisy prawa procesowego oraz przepis art. 35 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, Sąd, na podstawie art. 145 par. 1 pkt 1 lit. "a i c" powołanej na wstępie ustawy o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, orzekł jak w sentencji wyroku.
Orzeczenie w zakresie wykonania uchylonych decyzji uzasadnia przepis art. 152, a orzeczenie o kosztach postępowania - przepis art. 200 powołanej ustawy.
piątek, 6 lipca 2007
Mieszanie i przeklasyfikowanie paliw wyrok WSA SA/Wr 988/05
środa, 4 lipca 2007
Europejski TrybunałSprawiedliwości ETS
Skład ETS
W skład Trybunału Sprawiedliwości wchodzi 27 sędziów i 8 rzeczników generalnych. Sędziowie i rzecznicy generalni są mianowani za wspólnym porozumieniem przez rządy Państw Członkowskich na okres sześciu lat, a ich mandat jest odnawialny. Są oni wybierani spośród osób o niekwestionowanej niezależności i mających wymagane w ich państwach kwalifikacje do zajmowania najwyższych stanowisk sądowych, lub są prawnikami o uznanych kompetencjach.
Sędziowie Trybunału wybierają spośród siebie prezesa Trybunału na okres trzech lat. Jego mandat jest odnawialny. Prezes kieruje pracami i administracją Trybunału, a także przewodniczy posiedzeniom i obradom w największych składach orzekających.
Rzecznicy generalni wspomagają Trybunał. Ich zadaniem jest przedstawianie, w sposób całkowicie bezstronny i niezależny, opinii prawnej, określanej jako „opinia rzecznika generalnego” w sprawach, które zostaną im przydzielone.
Sekretarz pełni rolę sekretarza generalnego instytucji, kierując jej administracją z upoważnienia prezesa Trybunału.
Trybunał może obradować w pełnym składzie, w składzie wielkiej izby (trzynastu sędziów) albo w izbach złożonych z pięciu lub trzech sędziów. Trybunał obraduje w pełnym składzie w przypadkach określonych w Statucie Trybunału (między innymi kiedy ma za zadanie zdymisjonować rzecznika praw obywatelskich czy orzec o dymisji członka Komisji, który naruszył ciążące na nim zobowiązania) oraz jeśli Trybunał uzna, że wniesiona sprawa ma wyjątkowe znaczenie. W składzie wielkiej izby Trybunał obraduje na żądanie Państwa Członkowskiego albo instytucji, które są stroną w postępowaniu, a także w sprawach szczególnie ważnych lub skomplikowanych. Inne sprawy są rozpatrywane przez izby składające się z pięciu lub trzech sędziów. Prezesi izb złożonych z pięciu sędziów wybierani są na trzy lata, a prezesi izb złożonych z trzech sędziów na jeden rok.
W skład Trybunału Sprawiedliwości wchodzi 27 sędziów i 8 rzeczników generalnych. Sędziowie i rzecznicy generalni są mianowani za wspólnym porozumieniem przez rządy Państw Członkowskich na okres sześciu lat, a ich mandat jest odnawialny. Są oni wybierani spośród osób o niekwestionowanej niezależności i mających wymagane w ich państwach kwalifikacje do zajmowania najwyższych stanowisk sądowych, lub są prawnikami o uznanych kompetencjach.
Sędziowie Trybunału wybierają spośród siebie prezesa Trybunału na okres trzech lat. Jego mandat jest odnawialny. Prezes kieruje pracami i administracją Trybunału, a także przewodniczy posiedzeniom i obradom w największych składach orzekających.
Rzecznicy generalni wspomagają Trybunał. Ich zadaniem jest przedstawianie, w sposób całkowicie bezstronny i niezależny, opinii prawnej, określanej jako „opinia rzecznika generalnego” w sprawach, które zostaną im przydzielone.
Sekretarz pełni rolę sekretarza generalnego instytucji, kierując jej administracją z upoważnienia prezesa Trybunału.
Trybunał może obradować w pełnym składzie, w składzie wielkiej izby (trzynastu sędziów) albo w izbach złożonych z pięciu lub trzech sędziów. Trybunał obraduje w pełnym składzie w przypadkach określonych w Statucie Trybunału (między innymi kiedy ma za zadanie zdymisjonować rzecznika praw obywatelskich czy orzec o dymisji członka Komisji, który naruszył ciążące na nim zobowiązania) oraz jeśli Trybunał uzna, że wniesiona sprawa ma wyjątkowe znaczenie. W składzie wielkiej izby Trybunał obraduje na żądanie Państwa Członkowskiego albo instytucji, które są stroną w postępowaniu, a także w sprawach szczególnie ważnych lub skomplikowanych. Inne sprawy są rozpatrywane przez izby składające się z pięciu lub trzech sędziów. Prezesi izb złożonych z pięciu sędziów wybierani są na trzy lata, a prezesi izb złożonych z trzech sędziów na jeden rok.
Kompetencje ETS
Aby Trybunał mógł właściwie wywiązywać się ze swoich zadań, przyznano mu ściśle określone uprawnienia do orzekania, które wykonuje w ramach procedury odesłania prejudycjalnego i postępowań w przedmiocie różnego rodzaju skarg.
Rodzaje postępowań
Odesłanie prejudycjalne
Trybunał Sprawiedliwości współpracuje ze wszystkimi sądami Państw Członkowskich, które w zakresie prawa wspólnotowego pełnią rolę sądów powszechnych. Aby zapewnić skuteczne i jednolite stosowanie prawa wspólnotowego, a także uniknąć jakichkolwiek rozbieżności w jego wykładni, sądy krajowe mogą, a czasami muszą, zwrócić się do Trybunału Sprawiedliwości o dokonanie wykładni danego zagadnienia prawa wspólnotowego, aby w ten sposób umożliwić na przykład zweryfikowanie zgodności ich ustawodawstwa krajowego z prawem wspólnotowym. Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym może mieć również na celu kontrolę ważności aktu prawa wspólnotowego.
Trybunał Sprawiedliwości nie ogranicza się do zwykłego udzielenia opinii, lecz jego odpowiedź ma postać wyroku lub postanowienia z uzasadnieniem. Sąd krajowy będący adresatem orzeczenia jest związany dokonaną wykładnią przy rozstrzyganiu rozpatrywanej przez siebie sprawy. Wyrok Trybunału Sprawiedliwości wiąże w ten sam sposób inne sądy krajowe, które zetkną się z identycznym problemem.
To właśnie również w ramach odesłań prejudycjalnych każdy obywatel europejski może uzyskać sprecyzowanie dotyczących go przepisów prawa wspólnotowego. Bowiem chociaż jedynie sąd krajowy może skierować odesłanie, to każdy z występujących przed tym sądem uczestników, Państwa Członkowskie, a także instytucje europejskie mogą brać udział we wszczętym przed Trybunałem Sprawiedliwości postępowaniu. W ten oto sposób, na podstawie pytań prejudycjalnych, przedkładanych niejednokrotnie przez sądy krajowe pierwszej instancji, sformułowanych zostało wiele spośród najważniejszych zasad prawa wspólnotowego.
Skarga o stwierdzenie uchybienia
Instytucja tej skargi pozwala Trybunałowi sprawować kontrolę nad wypełnianiem przez Państwa Członkowskie zobowiązań, które na nich ciążą na mocy prawa wspólnotowego. Wniesienie sprawy do Trybunału poprzedza wszczynane przez Komisję postępowanie, polegające na umożliwieniu Państwu Członkowskiemu udzielenia odpowiedzi na stawiane mu zarzuty. Jeśli postępowanie to nie doprowadzi do położenia przez Państwo Członkowskie kresu uchybieniu, może wówczas zostać wniesiona do Trybunału skarga o stwierdzenie naruszenia prawa wspólnotowego.
Skargę tę może wnieść Komisja — co w praktyce jest najczęściej spotykanym przypadkiem — bądź inne Państwo Członkowskie. Jeżeli Trybunał stwierdzi istnienie uchybienia, dane państwo zobowiązane jest do bezzwłocznego położenia mu kresu. Jeśli wskutek kolejnej skargi Komisji Trybunał Sprawiedliwości stwierdzi, że owo Państwo Członkowskie nie zastosowało się do jego wyroku, może nałożyć na nie karę w postaci ryczałtu lub okresową karę pieniężną.
Skarga o stwierdzenie nieważności
Instytucja tej skargi pozwala wnieść o stwierdzenie nieważności aktu prawnego wydanego przez jedną z instytucji (rozporządzenia, dyrektywy, decyzji). Dla Trybunału zastrzeżone są sprawy, w których skarga wniesiona została przez Państwo Członkowskie przeciwko Parlamentowi Europejskiemu lub Radzie (z wyjątkiem aktów prawnych Rady z zakresu pomocy państwa, dumpingu i uprawnień wykonawczych) lub przez jedną wspólnotową instytucję przeciwko drugiej. Z kolei Sąd jest właściwy do orzekania w pierwszej instancji w pozostałych sprawach tego rodzaju, w tym w szczególności dotyczących skarg wniesionych przez podmioty prywatne.
Skarga na bezczynność
Umożliwia ona kontrolę legalności zaniechania działania przez instytucje wspólnotowe. Jest ona jednak dopuszczalna tylko wtedy, gdy dana instytucja została uprzednio wezwana do działania. Jeżeli bezprawność zaniechania zostanie stwierdzona, instytucja ta jest zobowiązana do podjęcia właściwych środków zmierzających do położenia kresu owej bezczynności. Uprawnienia do orzekania w przedmiocie skargi na bezczynność podzielone są między Trybunał i Sąd według takich samych kryteriów, jak w przypadku skarg o stwierdzenie nieważności.
Odwołanie
Trybunał Sprawiedliwości może rozpoznawać odwołania, ograniczone wyłącznie do kwestii prawnych, od wyroków i postanowień Sądu Pierwszej Instancji. Jeżeli odwołanie jest dopuszczalne i zasadne, Trybunał uchyla orzeczenie Sądu Pierwszej Instancji. Jeżeli stan postępowania na to pozwala, Trybunał może sam wydać rozstrzygnięcie. W przeciwnym wypadku przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Pierwszej Instancji, który jest związany orzeczeniem wydanym w postępowaniu odwoławczym.
Kontrola
Orzeczenia Sądu Pierwszej Instancji wydane w przedmiocie skargi wniesionej przeciwko orzeczeniu Sądu do spraw Służby Publicznej Unii Europejskiej mogą być w drodze wyjątku poddane kontroli Trybunału Sprawiedliwości.
Postępowanie przed ETS
Niezależnie od charakteru sprawy postępowanie składa się z procedury pisemnej, a zazwyczaj również z procedury ustnej, która jest jawna. Należy jednak odróżnić procedurę odesłania prejudycjalnego od procedury w pozostałych sprawach, dotyczących tzw. skarg bezpośrednich.
Wszczęcie postępowania i procedura pisemna
Odwołania prejudycjalne
Sąd krajowy przedkłada Trybunałowi Sprawiedliwości pytania dotyczące wykładni albo ważności przepisu prawa wspólnotowego, przeważnie w formie postanowienia wydanego zgodnie z przepisami proceduralnymi danego państwa. Po przetłumaczeniu wniosku przez służby tłumaczeń Trybunału na wszystkie języki Wspólnot sekretarz doręcza je uczestnikom biorącym udział w sprawie przed sądem krajowym, a także wszystkim Państwom Członkowskim i instytucjom. Zapewnia również publikację w Dzienniku Urzędowym komunikatu, zawierającego między innymi informacje na temat stron w sprawie i treści pytań. Uczestnicy, Państwa Członkowskie i instytucje Unii Europejskiej mają dwa miesiące na przedłożenie Trybunałowi Sprawiedliwości swoich uwag na piśmie.
Skargi bezpośrednie
Skargę wnosi się do Trybunału pismem skierowanym do sekretariatu Trybunału. Sekretarz zapewnia publikację w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej komunikatu dotyczącego skargi, przedstawiając w nim zarzuty i żądania strony skarżącej. Jednocześnie skargę doręcza się stronie pozwanej, która ma miesiąc na wniesienie odpowiedzi na skargę. Skarżący ma prawo do repliki, a pozwany do dupliki, w obu przypadkach w terminie jednego miesiąca. Strony zobowiązane są przestrzegać tych terminów, chyba że prezes Trybunału zgodzi się na ich przedłużenie.
W obu rodzajach postępowań do sprawy przydziela się sędziego sprawozdawcę i rzecznika generalnego, których zadanie polega na śledzeniu przebiegu postępowania. Wyznaczają ich odpowiednio prezes oraz pierwszy rzecznik generalny.
Środki przygotowawcze i sprawozdanie na rozprawę
We wszystkich rodzajach postępowań po zamknięciu procedury pisemnej wzywa się strony do zadeklarowania, w terminie miesiąca, czy domagają się wyznaczenia rozprawy oraz podania przyczyn jej ewentualnego otwarcia. Na podstawie sprawozdania sędziego sprawozdawcy i po wysłuchaniu rzecznika generalnego Trybunał podejmuje decyzję, czy wymagane jest przeprowadzenie środków dowodowych, jakiemu składowi orzekającemu należy przydzielić rozstrzygnięcie sprawy i czy powinna odbyć się rozprawa, której termin określa prezes. Sędzia sprawozdawca streszcza w sprawozdaniu na rozprawę przedstawiony stan faktyczny i argumenty przytoczone przez strony oraz interwenientów, jeżeli miała miejsce interwencja. Sprawozdanie to jest udostępniane w języku postępowania podczas rozprawy.
Rozprawa jawna i opinia rzecznika generalnego
Sprawa jest rozpoznawana na rozprawie jawnej w obecności sędziów składu orzekającego i rzecznika generalnego. Sędziowie i rzecznik generalny mogą zadawać uczestnikom pytania, które uznają za celowe. Po kilku tygodniach, również na posiedzeniu jawnym, rzecznik generalny przedstawia przed Trybunałem Sprawiedliwości swoją opinię. Dokonuje on w niej szczegółowej analizy sporu, w szczególności jego kwestii prawnych, oraz w sposób całkowicie niezależny proponuje Trybunałowi właściwe w jego mniemaniu rozwiązanie przedstawionego problemu. W ten sposób procedura ustna dobiega końca. Jeśli Trybunał po wysłuchaniu rzecznika generalnego zdecyduje, że w sprawie nie występuje nowe zagadnienie prawne, może zadecydować o rozstrzygnięciu sprawy bez jego opinii.
Wyroki
Sędziowie przeprowadzają naradę w oparciu o projekt wyroku przygotowany przez sędziego sprawozdawcę. Każdy z sędziów składu orzekającego w danej sprawie może zaproponować zmiany. Wyroki Trybunału zapadają większością głosów, a ewentualne zdania odrębne nie są odnotowywane. Wyrok podpisują wszyscy sędziowie, którzy brali udział w naradzie, a jego sentencja ogłaszana jest na posiedzeniu jawnym. Wyroki oraz opinie rzeczników generalnych dostępne są na stronie internetowej Trybunału w dniu ogłoszenia lub odczytania. W większości są one następnie publikowane w Zbiorze Orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości i Sądu Pierwszej Instancji.
Procedury szczególne
Rozstrzygnięcie postanowieniem z uzasadnieniem
W przypadku gdy pytanie prejudycjalne jest identyczne jak pytanie, w przedmiocie którego Trybunał już orzekał, lub jeżeli odpowiedź na nie nie pozostawia żadnych uzasadnionych wątpliwości albo można ją wyprowadzić z istniejącego orzecznictwa, Trybunał może, po wysłuchaniu rzecznika generalnego, orzec postanowieniem z uzasadnieniem, zawierającym odesłanie do wcześniej wydanego wyroku dotyczącego tego zagadnienia lub do odpowiedniego orzecznictwa.
Tryb przyspieszony
Tryb przyspieszony pozwala Trybunałowi na szybkie orzekanie w sprawach niecierpiących zwłoki dzięki skróceniu terminów i pominięciu pewnych etapów postępowania. W następstwie wniosku złożonego przez jedną ze stron oraz po wysłuchaniu drugiej strony prezes Trybunału podejmuje decyzję, czy szczególnie pilny charakter sprawy uzasadnia rozpoznanie jej w trybie przyspieszonym. Tryb przyspieszony jest również przewidziany dla odesłań prejudycjalnych. Wówczas o zastosowanie go występuje sąd krajowy, który skierował do Trybunału odesłanie.
Wniosek o zastosowanie środków tymczasowych
Wnioski o zastosowanie środków tymczasowych mają na celu uzyskanie zawieszenia wykonania aktu wydanego przez instytucję, który jest również przedmiotem skargi, lub zastosowanie innego środka tymczasowego, który jest niezbędny w celu uniknięcia poważnej i nieodwracalnej szkody, jaką poniosłaby jedna ze stron.
Koszty postępowania
Postępowanie przed Trybunałem jest wolne od opłat. Trybunał nie pokrywa natomiast kosztów adwokata lub radcy prawnego, uprawnionego do występowania przed sądami jednego z Państw Członkowskich, przez którego strony muszą być reprezentowane. Jeśli jednak dana strona nie jest w stanie w całości lub w części ponieść kosztów postępowania, może ona złożyć wniosek o przyznanie pomocy w zakresie kosztów postępowania, który nie jest objęty przymusem adwokackim. Wniosek powinien zawierać wszelkie informacje, z których wynika, iż istnieje taka potrzeba.
System językowy
W przypadku skarg bezpośrednich językiem postępowania w danej sprawie, tj. językiem, w którym będzie się ono toczyć, jest język skargi (może to być jeden z 23 języków urzędowych Unii Europejskiej). W przypadku odesłań prejudycjalnych językiem postępowania jest język sądu krajowego, który skierował odesłanie do Trybunału Sprawiedliwości. Wymiana stanowisk w toku rozpraw tłumaczona jest wedle potrzeby symultanicznie na różne języki urzędowe Unii Europejskiej. Sędziowie naradzają się bez tłumaczy w jednym wspólnym języku, którym zgodnie z tradycją jest język francuski.
Dążąc do zbudowania zjednoczonej Europy, Państwa Członkowskie (obecnie w liczbie 27) zawarły traktaty ustanawiające Wspólnoty Europejskie, a następnie Unię Europejską, wyposażone w instytucje tworzące przepisy prawne dotyczące określonych dziedzin.
Trybunał Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich jest wspólnotową instytucją sądowniczą. Składa się z trzech sądów: Trybunału Sprawiedliwości, Sądu Pierwszej Instancji oraz Sądu do spraw Służby Publicznej, których głównym zadaniem jest kontrola legalności aktów wspólnotowych i zapewnienie jednolitej wykładni i stosowania prawa wspólnotowego.
Orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości stopniowo wypracowało obowiązek pełnego stosowania przez krajowe organy administracji i sądy, w ramach ich właściwości, prawa wspólnotowego oraz ochrony praw przyznanych przez nie obywatelom (bezpośrednie stosowanie prawa wspólnotowego) poprzez niestosowanie jakichkolwiek sprzecznych z nim przepisów prawa krajowego, niezależnie od tego, czy są one wcześniejsze, czy późniejsze niż przepis wspólnotowy (pierwszeństwo prawa wspólnotowego przed prawem krajowym).
Trybunał uznał również zasadę odpowiedzialności Państw Członkowskich za naruszenie prawa wspólnotowego, która w zasadniczy sposób wzmacnia ochronę, jaką przepisy prawa wspólnotowego przyznają podmiotom prywatnym, a jednocześnie jest czynnikiem, który może przyczynić się do staranniejszego wdrażania przepisów wspólnotowych przez Państwa Członkowskie. Przypadki naruszeń ze strony Państw Członkowskich mogą również skutkować powstaniem obowiązku naprawienia szkody, co niekiedy może mieć poważne skutki dla ich finansów publicznych. Ponadto wszelkie uchybienie prawu wspólnotowemu przez Państwo Członkowskie może być przedmiotem skargi do Trybunału, a w razie niewykonania orzeczenia stwierdzającego takie uchybienie Trybunał może nałożyć na nie ryczałt lub karę pieniężną.
Trybunał Sprawiedliwości współpracuje z sądami krajowymi, które są sądami powszechnymi prawa wspólnotowego. Każdy sąd krajowy, rozpoznając spór dotyczący prawa wspólnotowego, może, a niekiedy powinien zwrócić się do Trybunału Sprawiedliwości z pytaniami prejudycjalnymi. Trybunał dokonuje wówczas wykładni przepisu prawa wspólnotowego lub kontroluje jego legalność.
Rozwój orzecznictwa Trybunału jest ilustracją jego wkładu w tworzenie przestrzeni prawnej obywateli poprzez ochronę praw przyznawanych im przez prawodawstwo wspólnotowe w różnych dziedzinach życia codziennego.
Podstawowe zasady ustanowione przez orzecznictwo
W części orzecznictwa (zapoczątkowanej w 1963 r. wyrokiem w sprawie Van Gend en Loos) Trybunał wprowadził zasadę bezpośredniego skutku prawa wspólnotowego w Państwach Członkowskich, dając obywatelom europejskim możliwość bezpośredniego powoływania się na przepisy wspólnotowe w postępowaniu przed sądem krajowym.
Przedsiębiorstwo transportowe Van Gend en Loos, importujące towary z Niemiec do Niderlandów, zostało zobowiązane do zapłacenia cła, co uznało za sprzeczne z przepisem Traktatu EWG zakazującym Państwom Członkowskim podnoszenia ceł w ich wzajemnych stosunkach handlowych. Skarga dotyczyła konfliktu między ustawodawstwem krajowym a przepisami Traktatu EWG. Na wniosek sądu niderlandzkiego Trybunał rozstrzygnął ten problem, formułując doktrynę skutku bezpośredniego, gwarantując w ten sposób przedsiębiorcy transportowemu możliwość domagania się od sądu krajowego ochrony jego praw wynikających z prawa wspólnotowego.
W 1964 r. w wyroku w sprawie Costa zostało ustanowione pierwszeństwo prawa wspólnotowego przed prawem krajowym. W sprawie tej włoski sąd zwrócił się do Trybunału Sprawiedliwości z pytaniem, czy włoska ustawa o nacjonalizacji sektora produkcji i dystrybucji energii elektrycznej była zgodna z określonymi przepisami Traktatu EWG. Trybunał wprowadził zasadę pierwszeństwa prawa wspólnotowego, wywodząc ją ze specyficznej natury wspólnotowego porządku prawnego, podlegającego jednolitemu stosowaniu we wszystkich Państwach Członkowskich.
W 1991 r. w wyroku w sprawie Francovich i in. Trybunał sformułował kolejne pojęcie o fundamentalnym znaczeniu, tj. pojęcie odpowiedzialności Państwa Członkowskiego wobec podmiotów prywatnych za szkody będące konsekwencją naruszenia przez to Państwo Członkowskie prawa wspólnotowego. Od 1991 r. obywatelom europejskim przysługuje zatem roszczenie o odszkodowanie przeciw Państwu Członkowskiemu, które narusza przepis wspólnotowy.
Dwaj obywatele włoscy, którym przysługiwało wynagrodzenie od pracodawców w upadłości, we wniesionych sprawach powołali się na bezczynność państwa włoskiego, które nie dokonało transpozycji przepisów wspólnotowych chroniących pracowników w wypadku niewypłacalności pracodawcy. W odpowiedzi na pytanie sądu włoskiego Trybunał orzekł, że dyrektywa, której sprawa dotyczyła, miała na celu przyznanie podmiotom prywatnym praw, których zostały one pozbawione z powodu bezczynności państwa, które nie dokonało jej transpozycji, i w ten sposób utorował drogę do domagania się odszkodowania od samego Państwa Członkowskiego.
Trybunał w życiu obywatela europejskiego
Większość spośród tysięcy wydanych przez Trybunał wyroków, w tym wszystkie wydane w trybie prejudycjalnym, ma oczywiście istotny wpływ na codzienne życie obywateli europejskich. Tytułem przykładu poniżej wymieniono niektóre z wyroków wydanych w najważniejszych dziedzinach prawa wspólnotowego.
Swobodny przepływ towarów
Od czasu wydania w 1979 r. wyroku w sprawie Cassis de Dijon, dotyczącego zasady swobodnego przepływu towarów, importerzy mogą sprowadzać do swoich krajów wszelkie produkty pochodzące z innego państwa Wspólnoty, pod warunkiem że zostały one legalnie wyprodukowane i wprowadzone na rynek i że brak jest nadrzędnych względów związanych na przykład z ochroną zdrowia czy też ochroną środowiska, które sprzeciwiałyby się importowi takiego produktu na teren państwa konsumenta.
Swobodny przepływ osób
Wiele orzeczeń zostało wydanych w dziedzinie swobodnego przepływu osób.
W wyroku w sprawie Kraus z 1993 r. Trybunał orzekł, że sytuację obywatela włoskiego, który w innym Państwie Członkowskim uzyskał dyplom uniwersytecki trzeciego stopnia, ułatwiający dostęp do zawodu lub wykonywania działalności gospodarczej, reguluje prawo wspólnotowe, nawet w zakresie stosunków tego obywatela z jego Państwem Członkowskim pochodzenia. I tak, o ile Państwo Członkowskie może uzależnić używanie tytułu na swoim terytorium od uprzedniego zezwolenia administracyjnego, o tyle celem postępowania w sprawie wydania zezwolenia może być jedynie ustalenie, czy tytuł ten został prawidłowo wydany.
Wśród orzeczeń wydanych w tej dziedzinie jednym z najbardziej znanych jest wyrok w sprawie Bosman z 1995 r., w którym Trybunał, rozpoznając sprawę na wniosek sądu belgijskiego, wypowiedział się na temat zgodności przepisów federacji piłkarskich z zasadą swobodnego przepływu pracowników. Trybunał orzekł, iż sport uprawiany zawodowo jest działalnością gospodarczą, której wykonywanie nie może być utrudniane przez przepisy regulujące przenoszenie graczy lub ograniczające liczbę graczy, będących obywatelami innych Państw Członkowskich. To ostatnie stwierdzenie zostało w kolejnych orzeczeniach rozciągnięte na sytuację sportowców zawodowych pochodzących z państw trzecich, które łączy umowa o stowarzyszeniu (wyrok w sprawie Deutscher Handballbund z 2003 r.) lub partnerstwie (wyrok w sprawie Simutenkov z 2005 r.) ze Wspólnotami Europejskimi.
Swoboda świadczenia usług
Wyrok z 1989 r. dotyczący swobodnego przepływu usług został wydany na kanwie wydarzenia z udziałem turysty brytyjskiego, który odniósł poważne obrażenia w wyniku napaści dokonanej na nim w paryskim metrze. Na pytanie sądu francuskiego Trybunał orzekł, że jako turysta był on usługobiorcą, a zatem obejmowała go zapisana w prawie wspólnotowym zasada niedyskryminacji ze względu na przynależność państwową. Miał on zatem prawo do takiego samego odszkodowania, jakiego mógłby w podobnej sytuacji oczekiwać obywatel francuski (wyrok w sprawie Cowan).
Orzekając na wniosek sądów luksemburskich, Trybunał stwierdził, że przepisy krajowe odmawiające osobie ubezpieczonej zwrotu kosztów świadczeń dentystycznych ze względu na to, iż zostały one udzielone w innym Państwie Członkowskim, stanowią nieuzasadnioną przeszkodę dla swobodnego przepływu usług (wyrok w sprawie Kohll z 1998 r.) oraz że odmowa zwrotu kosztów związanych z zakupem okularów za granicą jest nieuzasadnioną przeszkodą dla swobodnego przepływu towarów (wyrok w sprawie Decker z 1998 r.).
Równość traktowania i prawa socjalne
W jednej ze spraw stewardesa pozwała swego pracodawcę z powodu dyskryminacji w zakresie otrzymywanego wynagrodzenia w porównaniu ze współpracownikami płci męskiej wykonującymi tę samą pracę. Trybunał, orzekając na wniosek sądu belgijskiego, uznał, iż postanowienie Traktatu ustanawiające zasadę równości wynagrodzeń dla pracowników płci męskiej i żeńskiej za taką samą pracę wywołuje skutek bezpośredni (wyrok w sprawie Defrenne).
Dokonując wykładni przepisów wspólnotowych dotyczących równości traktowania kobiet i mężczyzn, Trybunał przyznał kobietom ochronę przed utratą pracy związaną z macierzyństwem. Pewna kobieta została zwolniona z pracy, ponieważ nie mogła dłużej pracować z powodu trudności związanych z ciążą. W 1998 r. Trybunał orzekł, że zwolnienie to było niezgodne z prawem wspólnotowym. Zwolnienie z pracy kobiety w ciąży z powodu nieobecności w pracy spowodowanych właśnie ciążą jest zabronioną dyskryminacją ze względu na płeć (wyrok w sprawie Brown).
Dla zapewnienia ochrony zdrowia i bezpieczeństwa pracowników jest rzeczą konieczną, aby przysługiwał im coroczny płatny urlop. W 1999 r. brytyjski związek zawodowy BECTU zaskarżył uregulowanie brytyjskie pozbawiające tego prawa pracowników zatrudnionych na podstawie krótkoterminowych umów o pracę, zarzucając, że nie było ono zgodne ze wspólnotową dyrektywą dotyczącą organizacji czasu pracy. Trybunał orzekł (wyrok w sprawie BECTU z 2001 r.), że prawo do corocznego płatnego urlopu jest uprawnieniem socjalnym przyznanym prawem wspólnotowym wszystkim pracownikom i żadnego pracownika nie można go pozbawić.
Prawa podstawowe
Uznając, że przestrzeganie praw podstawowych stanowi integralną część ogólnych zasad prawnych, których poszanowanie zapewnia, Trybunał znacząco przyczynił się do podwyższenia standardów ochrony tych praw. W tym względzie opiera się on na tradycjach konstytucyjnych wspólnych dla Państw Członkowskich oraz na międzynarodowych instrumentach ochrony praw człowieka, w szczególności na Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, w której tworzeniu Państwa Członkowskie uczestniczyły lub do niej przystąpiły.
W następstwie licznych ataków terrorystycznych na policjantów w Irlandii Północnej zarządzono noszenie przez nich broni. Jednakże ze względów bezpieczeństwa publicznego na noszenie broni nie zezwolono (na podstawie świadectwa wystawionego przez ministra i niepodlegającego zaskarżeniu do sądu) kobietom zatrudnionym w policji. W konsekwencji w północnoirlandzkiej policji nie zaproponowano już umowy o pracę w pełnym wymiarze żadnej kobiecie. W odpowiedzi na pytanie jednego z sądów Zjednoczonego Królestwa Trybunał orzekł, że wyłączenie spod jakiejkolwiek kontroli sądowej świadectwa wydanego przez organ władzy krajowej jest sprzeczne z zasadą skutecznej ochrony sądowej przysługującej każdemu, kto uważa się za pokrzywdzonego wskutek dyskryminacji ze względu na płeć (wyrok w sprawie Johnston z 1986 r.).
Obywatelstwo europejskie
W zakresie obywatelstwa europejskiego, które zgodnie z Traktatem posiadają wszyscy obywatele Państw Członkowskich, Trybunał potwierdził, że oznacza ono prawo pobytu na terytorium innego Państwa Członkowskiego. Z tego prawa pobytu korzysta również małoletni obywatel Państwa Członkowskiego, który ma ubezpieczenie chorobowe i wystarczające środki. Trybunał podkreślił, że prawo wspólnotowe nie wymaga, aby małoletni osobiście dysponował niezbędnymi środkami, oraz że odmowa przyznania w tym samym czasie prawa pobytu jego matce, będącej obywatelką państwa trzeciego, pozbawiłaby prawo pobytu dziecka jakiejkolwiek skuteczności (effet utile) (wyrok w sprawie Zhu i Chen z 2004 r.).
W tym samym wyroku Trybunał dodał, że, nawet w przypadku gdy celem uzyskania obywatelstwa Państwa Członkowskiego jest zapewnienie prawa pobytu obywatelowi państwa trzeciego, jedno Państwo Członkowskie nie może ograniczyć skutków przyznania obywatelstwa innego Państwa Członkowskiego.
niedziela, 1 lipca 2007
Wyrok WSA I SA/Bk 243/06 w sprawie pustych faktur na paliwo
W Y R O K
Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku
z dnia 7 lutego 2007 r.
Sygnatura: I SA/Bk 243/06
Wyrok jest nieprawomocny.
Teza
Brak tezy
Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku Wydział I po rozpoznaniu na rozprawie sprawy ze skargi Leszka B. – K. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w B. w przedmiocie podatku dochodowego od osób fizycznych za 2001 rok oraz odsetek za zwłokę od zaliczek miesięcznych na wskazany podatek – oddalił skargę.
Uzasadnienie
W toku postępowania kontrolnego Dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej w B. zakwestionował prawo skarżącego Leszka B. - K. do zaliczenia w ciężar kosztów uzyskania przychodu wartości oleju napędowego wynikającego z 78 faktur VAT, w których jako sprzedawca wskazana była stacja paliw „F." spółka jawna. Postępowanie kontrolne wykazało, że kwestionowane faktury wystawione na rzecz firmy skarżącego (PHU „P.”), mają takie same numery i daty wystawienia jak te wystawiane na rzecz innych odbiorców przez stację paliw „F.”. Różnią się one wartościami netto, brutto i kwotą podatku VAT. Do faktur wystawianych na rzecz innych niż PHU „P.” odbiorców są dołączone paragony fiskalne i odzwierciedlają one faktyczne transakcje. W oparciu o zeznania właściciela i pracowników firmy „F.” w tym Mariusza O., który przyznał się do wystawiania faktur niedokumentujących faktycznej sprzedaży uznano, że faktury, na których jako wystawca widnieje stacja paliw „F.” nie są dowodami wiarygodnymi.
Do akt sprawy włączono uzyskane z Komendy Wojewódzkiej Policji w B. faktury VAT dokumentujące sprzedaż oleju opałowego, wystawione przez Spółkę „E." w B. B. Oddział w B. na rzecz następujących podmiotów: „Leszek B. 18 - 212 N. P. ul. G. 23", -„Leszek K. 18 - 212 N. P. ul. G. 13", - „Leszek O. 18-112 P. 28" oraz - „Leszek W. 18-112 P. 35" (postanowienie z dnia 30 czerwca 2005 r.). Przesłuchany w dniu 4 lipca 2005 r. w charakterze świadka Dariusz C. (kierownik oddziału spółki „E.” w B.), zeznał, że faktury wystawione na nazwisko L. B., odzwierciedlają rzeczywiste transakcje kupna sprzedaży oleju opałowego. Świadek wskazał również, że sprzedaż oleju opałowego skarżącemu dokumentują również faktury wystawione na nazwiska: K., W., O.
Powyższe było podstawą wydania przez Dyrektora Urzędu Kontroli Skarbowej w B. w dniu 8 grudnia 2005 r., decyzji nr (…), w której skarżącemu Leszkowi B. - K. (właścicielowi PHU „P."), określono wysokość zobowiązania w podatku dochodowym od osób fizycznych za 2001 r., w innej wysokości niż wykazana w zeznaniu rocznym PIT-36 oraz wysokość odsetek za zwłokę od zaliczek miesięcznych na wskazany podatek. W uzasadnieniu decyzji stwierdzono, że materiał dowodowy zgromadzony w sprawie jednoznacznie wskazuje, że transakcje zakupu oleju napędowego od firmy „F.” (330.314 litrów) nie miały miejsca oraz, że skarżący kupował olej opałowy, a faktury ze stacji „F." dokumentują fikcyjny zakup oleju napędowego do samochodów użytkowanych w firmie „P.”. Dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej w B. uznał, że posiadanie faktur rzekomo wystawionych przez Stację „F." i uwzględnienie ich w dokumentacji księgowej miało umożliwić ujęcie do kosztów uzyskania przychodów wydatków w rzeczywistości poniesionych na nabycie oleju opałowego. Organ uznał, że podatkowa księga przychodów i rozchodów prowadzona była nierzetelnie w związku z czym nie stanowi dowodu w zakresie zaewidencjonowanych w niej w 2001 r. kosztów zakupu paliwa do samochodów ciężarowych. Podstawę opodatkowania określono na podstawie danych wynikających z księgi oraz w drodze oszacowania dokonanego w oparciu o przepis art. 23 § 4 i § 5 Ordynacji podatkowej (przedmiotem szacowania były, mające wpływ na podstawę opodatkowania, koszty uzyskania przychodu).
Dyrektor Izby Skarbowej w B. decyzją z dnia 25 kwietnia 2006 r. Nr (…) utrzymał w mocy decyzję organu pierwszej instancji. W uzasadnieniu rozstrzygnięcia organ za nieuzasadniony uznał zarzut odnoszący się do „bezgranicznego" dania wiary przez organ kontroli skarbowej zeznaniom Mariusza O., pracownika firmy „F.". Wskazano, że za wiarygodnością powtórnych zeznań w/w świadka przemawia to, że ostateczne zeznania Pana M. O. dotyczące procederu wystawiania tzw. „pustych" faktur rzekomo mających dokumentować sprzedaż oleju napędowego na Stacji Paliw „F.”, były zbieżne zarówno w ramach postępowania kontrolnego jak i postępowania prowadzonego przez Prokuraturę Rejonową w B. i stanowiły podstawę do uznania ich za dowód w sprawie. Podniósł również, że rozbieżności w treści przesłuchań pracownika stacji paliw i pracowników PHU „P.” spowodowały, iż dowody te szczegółowo ocenił organ prowadzący postępowanie pod kątem ich wiarygodności oraz znaczenia dla ustalenia stanu faktycznego sprawy. Dyrektor Izby Skarbowej w B. również odniósł się do treści przesłuchań obu stron transakcji kupna-sprzedaży paliwa na Stacji Paliw „F.” i podtrzymał stanowisko organu pierwszej instancji.
Na powyższą decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w B. złożona została skarga do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku za pośrednictwem organu odwoławczego. W skardze zarzucono decyzji (podobnie, jak w odwołaniu od decyzji Dyrektora Urzędu Kontroli Skarbowej) naruszenie: art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych poprzez odebranie prawa do wliczenia w ciężar kosztów wydatków związanych z zakupem paliwa; art. 188 Ordynacji podatkowej poprzez nieuwzględnienie żądania strony dotyczącego przeprowadzenia dowodów; art. 122 Ordynacji podatkowej poprzez zaniechanie podjęcia wszelkich niezbędnych działań w celu dokładnego wyjaśnienia sprawy; art. 187 § 1 Ordynacji podatkowej poprzez niedopełnienie obowiązku zebrania materiału dowodowego i jego wyczerpującego rozpatrzenia; art. 191 Ordynacji podatkowej poprzez przeprowadzenie dowolnej oceny zgromadzonych dowodów, w tym przesłuchań świadków w osobach pracowników oraz właściciela firmy „F.”.
W uzasadnieniu skargi podniesiono, że w wyniku przesłuchań świadków ustalono odmienny przebieg zdarzeń, w zależności od tego która strona była przesłuchiwana, czy pracownicy skarżącego czy też pracownicy Stacji Paliw „F.” w Ł. Skarżący wskazuje, że kontrolujący dają bezkrytyczną wiarę danym wynikającym z dokumentacji firmy „F.” oraz podkreśla, że w praktyce istnieje zjawisko takie jak obrót poza ewidencją oraz sprzedaż towarów przez pracowników w ukryciu przed pracodawcą, a tego w sprawie nie rozważono. Zarzucono również, że w postępowaniu dano wiarę Panu Mariuszowi O. - pracownikowi Stacji Paliw „F.”, pomimo iż ten złożył zeznania o radykalnie odmiennej treści. Niezrozumienie strony budzi również wyliczenie wydatków na zakup paliwa według cen właściwych dla oleju opałowego, chociażby z tego powodu, że dowody świadczące o zakupie oleju opałowego wskazują na ilość 157.328 litrów, a nie 172.986 litrów. Skarżący twierdzi też, iż skoro organ kontroli skarbowej doszedł do wniosku, że transakcje pomiędzy Stacją Paliw „F.” a firmą „P.” Leszek B. - K. nie miały miejsca, zasadne było na podstawie art. 199 a § 3 ustawy Ordynacja podatkowa wystąpienie do sądu powszechnego o ustalenie czy pomiędzy stronami istniały stosunki prawne. Skarżący podnosi ponadto, że nabywanie oleju opałowego nie wyklucza zakupów oleju napędowego. Zdaniem strony niezrozumiałe jest przyjęcie fikcyjności wszystkich faktur za 2001 r. wystawionych przez „F.” na rzecz PHU „P.”. Skarżący zarzuca, że w postępowaniu nie uwzględniono wniosków dowodowych strony odnośnie przesłuchania Pana Mariusza O. z jednoczesnym udziałem poszczególnych pracowników firmy „P.”, Wojciecha R. - kierowcy zatrudnionego w firmie „P.”, a także pracowników firmy „F.” - Mariusza T. i Jerzego W. na okoliczność tankowania pojazdów firmy „P.”. W związku z powyższym skarżący żąda uchylenia decyzji organu podatkowego pierwszej i drugiej instancji i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia.
Odpowiadając na skargę Dyrektor Izby Skarbowej w B. wniósł o jej oddalenie uznając podniesione zarzuty za nieuzasadnione i podtrzymał w całości stanowisko zaprezentowane w zaskarżonej decyzji.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku zważył, co następuje
Skarga nie zasługuje na uwzględnienie.
Zadaniem sądu administracyjnego jest zbadanie prawidłowości zastosowania przez organy administracji przepisów obowiązującego prawa, zarówno prawa materialnego, jak też przepisów postępowania. Uwzględnienie skargi następuje w przypadku stwierdzenia przez Sąd naruszenia przepisów prawa materialnego, jeżeli miało ono wpływ na wynik sprawy lub naruszenia przepisów prawa procesowego, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy, a także dające podstawę do wznowienia postępowania - art. 145 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.).
W rozpoznawanej sprawie organy podatkowe zakwestionowały wydatki związane z zakupem oleju napędowego ze stacji paliw „F.”. Jako kluczowy dowód w sprawie uznano zeznania pracownika stacji paliw - Mariusza O., złożone w dniu 30 września 2005 r., w których zeznał, że to on sporządził wszystkie okazane mu faktury, również te, w których jako wystawców podano innych pracowników stacji. Zeznał, że faktury te nie dokumentują faktycznej sprzedaży paliwa i zostały przez niego wystawione na zlecenie L. B. – K. za wynagrodzeniem w wysokości 5 groszy od litra paliwa ujętego w fakturach. Do ich sporządzania wykorzystywał komputer używany na stacji „F.". Wystawiał fakturę, a następnie poprawiał dane i uzyskiwał kolejną fakturę o tym samym numerze i dacie, lecz o innym asortymencie i na innych nabywców. Po wystawieniu fikcyjnej faktury na rzecz PHU „P." świadek stemplował je pieczęcią stacji „F.”, nanosił podpisy (również za pozostałych pracowników stacji „F.”, których imiona i nazwiska wpisywał jako wystawców), kopie faktur niszczył, a oryginały przekazywał skarżącemu.
Organ odwoławczy, w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji, wskazał dlaczego dał wiarę zeznaniom złożonym przez Mariusza O. w dniu 30 września 2005 r., a nie tym złożonych w dniu 15 czerwca 2005 r. Przedstawione w tym względzie rozumowanie organu jest logiczne i pozostaje w zgodzie z zasadami doświadczenia życiowego. Ponadto zeznania z dnia 30 września 2005 r. są zbieżne z jego wyjaśnieniami złożonymi w toku postępowania prowadzonego przez Prokuraturę Rejonową w B. zakończonego wydaniem wyroku skazującego Mariusza O. w sprawie. Nie bez znaczenia w sprawie jest, właśnie fakt, że Mariusz O. wyrokiem z dnia 25 kwietnia 2006 r. wydanym przez Sąd Rejonowy w Białymstoku III Wydział Karny, w sprawie III K (…), został uznany za winnego popełniania zarzucanych mu czynów i prawomocnie skazany (karty 49 - 54 akt sądowych), m.in. za poświadczenie nieprawdy poprzez wielokrotne wystawienie faktur VAT na zakup przez firmę PHU „P.” oleju napędowego, podczas gdy faktycznie takich sprzedaży nie dokonał, w zamian za przyjęcie korzyści majątkowej w kwocie po 5 groszy od fikcyjnie wpisanego każdego litra oleju napędowego do faktur VAT. Uznanie Mariusza O. za winnego popełnienia zarzucanych mu czynów wymagało od Sądu Rejonowego rozpoznającego sprawę poczynienia takich ustaleń faktycznych, które przesądzały o jego winie, a wyrok zapadły w sprawie nie może być traktowany, jako orzeczenie mniejszej wagi (jako swoista linia obrony) tylko, dlatego, że zapadło bez rozprawy.
W świetle postanowień art. 11 cytowanej ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, ustalenia wydanego w postępowaniu karnym prawomocnego wyroku skazującego, co do popełnienia przestępstwa wiążą sąd administracyjny. Powyższe nie pozwala Sądowi rozpoznającemu niniejszą sprawę na dokonywanie odmiennych ustaleń w tym zakresie niż ustalenia dokonane przez sąd karny, co do popełnienia przez Mariusza O. czynu wypełniającego dyspozycje normy karnej, a polegającego na poświadczeniu nieprawdy w fakturach VAT wystawionych pod szyldem stacji paliw „F.”. Tym bardziej, że za wiarygodnością późniejszych zeznań M. O. przemawiają także inne dowody zgromadzone w trakcie kontroli, w tym m.in. to, że pod numerami i w terminach wystawienia faktur, na których widnieje jako nabywca oleju napędowego firma skarżącego, znajdują się kopie faktur wystawionych na rzecz innych podmiotów gospodarczych (brak kopii zakwestionowanych faktur VAT rzekomo wystawionych na rzecz PHU „P."), czy też wyjaśnienia Jolanty B. dotyczące okoliczności sporządzenia zestawienia zakupów paliwa, mającego potwierdzić tankowanie samochodów na stacji „F.". Również pozostali pracownicy stacji paliw „F.” Jerzy W. i Mariusz T. zeznali, iż nie wystawiali i nie podpisywali zakwestionowanych w niniejszym postępowaniu faktur. Ponadto również z zeznań współwłaściciela spółki „F.” Karola G. wynika, że kwestionowane faktury VAT nie zostały wystawione przez stację paliw. Zeznania tych świadków różnią się od zeznań złożonych w toku postępowania podatkowego przez skarżącego i część pracowników firmy PHU „P.”. Biorąc, jednak pod uwagę podnoszone wyżej okoliczności związane ze skazaniem Mariusza O. organy skarbowe prawidłowo i logicznie zinterpretowały oraz oceniły te zeznania. Odbyło się to w zgodzie z zasadami swobodnej oceny dowodów wyrażonej w art. 191 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r., Nr 8, poz.60 ze zm.).
Powyższe jednoznacznie wskazuje, że transakcje zakupu oleju napędowego od firmy „F.” (330.314 litrów) nie miały miejsca oraz dawało organom podstawę do nieuznania za dowód w sprawie prowadzonych w firmie skarżącego „P.” urządzeń księgowych (nierzetelność) i oszacowania podstawy opodatkowania. Organy podatkowe dokonując oceny materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie słusznie przyjęły, że skarżący kupował olej opałowy, a faktury ze stacji „F." miały jedynie umożliwić ujęcie w kosztach uzyskania przychodu wydatków poniesionych w rzeczywistości na zakup oleju opałowego. Powyższe założenie potwierdza fakt, że Skarżący nie ujmował w ewidencjach księgowych kosztów zakupu oleju opałowego z firmy „E.” z siedzibą w B. B. (ustalenia organów w tym zakresie nie były zresztą kwestionowane). Dokonując „szacunku” podstawy opodatkowania przyjęto, że zużycie środków napędowych pozostawało na niezmienionym poziomie, dlatego też dla celów ustalenia faktycznych kosztów nabycia paliwa przyjęto, iż skarżący w rzeczywistości zakupił olej opałowy w ilości 330.314 litrów (ilość oleju wyszczególniona w 78 fakturach, w których jako wystawcę podano stacje paliw „F."). Organ uznał, że część kosztów (157.328 l o wartości brutto 209.592,57 zł) została udokumentowana fakturami wystawionymi przez E.”, w tym również na fikcyjne podmioty („K.", „W.", "O."), które w/g zeznań D. C. dokumentowały sprzedaż oleju opałowego skarżącemu, a pozostała ilość została nabyta od nieustalonych z nazwy podmiotów (172.986 l). Przyjęcie do kosztów uzyskania przychodów wartości oleju opałowego pochodzącego od bliżej nie zidentyfikowanych podmiotów (239.900,57 zł), świadczy o tym, że organy dokonując oszacowania wysokości kosztów uzyskania przychodu starały się przyjąć wartości zbliżone do rzeczywistych.
Reasumując działania organów w niniejszej sprawie ocenić należy jako obiektywne i bezstronne, zmierzające do wszechstronnego zgromadzenia materiału dowodowego i dokładnego ustalenia stanu faktycznego. Przeprowadzone w sprawie dowody i ich ocena wskazują, że wyciągnięte zostały logiczne i zgodne z zasadami doświadczenia życiowego wnioski w zakresie zakwestionowanych faktur nie dokumentujących faktycznie dokonanej przez firmę „F.” na rzecz skarżącego sprzedaży oleju napędowego, a podstawę oszacowania określono z uwzględnieniem postulatu wynikającego z art. 23 § 5 ustawy Ordynacja podatkowa tj. w wysokości zbliżonej do rzeczywistej podstawy opodatkowania.
Za niezasadny należało również uznać sugestie o konieczności wystąpienia w trybie art. 199 a § 3 Ordynacji podatkowej do sądu powszechnego o ustalenie istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa z którym związane są skutki podatkowe pomiędzy PHU „P.", a stacją paliw „F.” z Ł. Wskazany przepis ma zastosowanie w sytuacji wystąpienia wątpliwości wynikających z dowodów zgromadzonych w toku postępowania, dotyczących istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego. W przedmiotowej sprawie w świetle prawomocnego wyroku skazującego M. O. (sygn. akt III K (…)) i zgromadzonego materiału dowodowego nie ma wątpliwości, iż pomiędzy wskazanymi podmiotami nie miały miejsca transakcje kupna-sprzedaży oleju napędowego udokumentowane zakwestionowanymi fakturami (78 sztuk) w których jako wystawca figuruje stacja paliw „F.”.
Również zarzut naruszenia art. 188 ustawy – Ordynacja podatkowa poprzez nieuwzględnienie wniosków dowodowych zgłoszonych przez skarżącego tj.: z dnia 25 października 2005 r. w przedmiocie przeprowadzenia przesłuchania Mariusza O. pracownika stacji paliw „F.” w Ł., na okoliczność tankowania pojazdów firmy „P.”; z dnia 9 listopada 2005 r. w przedmiocie przesłuchania w charakterze świadka Wojciecha R. kierowcy zatrudnionego w firmie „P.”, na okoliczność tankowania pojazdów firmy „P.” w stacji paliw „F.”; z dnia 16 listopada 2005 r. w przedmiocie przesłuchania w charakterze świadka Mariusza T. i Jerzego W., pracowników firmy „F.”, również na ww. okoliczność, sąd uznał za niezasadny, z uwagi na to, że w większości wnioski dowodowe sprowadzały się do ponownego przesłuchania świadków na okoliczności, które były już przedmiotem ich pierwszego przesłuchania (przy przesłuchaniu M. O. oraz większości zatrudnionych przez L. B. – K. osób był obecny pełnomocnik skarżącego).
Powyższe wskazuje, że ocena spornych wydatków dokonana przez organ podatkowy nie jest oceną dowolną. Trudno stawiać organom zarzut naruszenia art. 122, art. 187 i art. 191 Ordynacji podatkowej tylko dlatego, że dokonując oceny zebranego materiału dowodowego w sprawie wyciągnęły wnioski odmienne od prezentowanych przez skarżącego.
Odnosząc się natomiast do wniosku o przesłuchanie Wojciecha R., należy uznać, że Dyrektor Izby Skarbowej w B. przekonująco wywiódł (w uzasadnieniu decyzji), że zeznania tego świadka nie wniosą nowych istotnych okoliczności w sprawie, w związku ze zbieżnym stanowiskiem pozostałych przesłuchanych już pracowników PHU „P.”.
Sąd nie stwierdził podnoszonych w skardze naruszeń przepisów prawa. Organy podatkowe właściwie dokonały subsumcji norm prawa materialnego pod prawidłowo ustalony stan faktyczny. Nie naruszyły przy tym przepisów postępowania, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Wobec czego na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270, ze zm.) Sąd orzekł, jak w sentencji.
Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku
z dnia 7 lutego 2007 r.
Sygnatura: I SA/Bk 243/06
Wyrok jest nieprawomocny.
Teza
Brak tezy
Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku Wydział I po rozpoznaniu na rozprawie sprawy ze skargi Leszka B. – K. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w B. w przedmiocie podatku dochodowego od osób fizycznych za 2001 rok oraz odsetek za zwłokę od zaliczek miesięcznych na wskazany podatek – oddalił skargę.
Uzasadnienie
W toku postępowania kontrolnego Dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej w B. zakwestionował prawo skarżącego Leszka B. - K. do zaliczenia w ciężar kosztów uzyskania przychodu wartości oleju napędowego wynikającego z 78 faktur VAT, w których jako sprzedawca wskazana była stacja paliw „F." spółka jawna. Postępowanie kontrolne wykazało, że kwestionowane faktury wystawione na rzecz firmy skarżącego (PHU „P.”), mają takie same numery i daty wystawienia jak te wystawiane na rzecz innych odbiorców przez stację paliw „F.”. Różnią się one wartościami netto, brutto i kwotą podatku VAT. Do faktur wystawianych na rzecz innych niż PHU „P.” odbiorców są dołączone paragony fiskalne i odzwierciedlają one faktyczne transakcje. W oparciu o zeznania właściciela i pracowników firmy „F.” w tym Mariusza O., który przyznał się do wystawiania faktur niedokumentujących faktycznej sprzedaży uznano, że faktury, na których jako wystawca widnieje stacja paliw „F.” nie są dowodami wiarygodnymi.
Do akt sprawy włączono uzyskane z Komendy Wojewódzkiej Policji w B. faktury VAT dokumentujące sprzedaż oleju opałowego, wystawione przez Spółkę „E." w B. B. Oddział w B. na rzecz następujących podmiotów: „Leszek B. 18 - 212 N. P. ul. G. 23", -„Leszek K. 18 - 212 N. P. ul. G. 13", - „Leszek O. 18-112 P. 28" oraz - „Leszek W. 18-112 P. 35" (postanowienie z dnia 30 czerwca 2005 r.). Przesłuchany w dniu 4 lipca 2005 r. w charakterze świadka Dariusz C. (kierownik oddziału spółki „E.” w B.), zeznał, że faktury wystawione na nazwisko L. B., odzwierciedlają rzeczywiste transakcje kupna sprzedaży oleju opałowego. Świadek wskazał również, że sprzedaż oleju opałowego skarżącemu dokumentują również faktury wystawione na nazwiska: K., W., O.
Powyższe było podstawą wydania przez Dyrektora Urzędu Kontroli Skarbowej w B. w dniu 8 grudnia 2005 r., decyzji nr (…), w której skarżącemu Leszkowi B. - K. (właścicielowi PHU „P."), określono wysokość zobowiązania w podatku dochodowym od osób fizycznych za 2001 r., w innej wysokości niż wykazana w zeznaniu rocznym PIT-36 oraz wysokość odsetek za zwłokę od zaliczek miesięcznych na wskazany podatek. W uzasadnieniu decyzji stwierdzono, że materiał dowodowy zgromadzony w sprawie jednoznacznie wskazuje, że transakcje zakupu oleju napędowego od firmy „F.” (330.314 litrów) nie miały miejsca oraz, że skarżący kupował olej opałowy, a faktury ze stacji „F." dokumentują fikcyjny zakup oleju napędowego do samochodów użytkowanych w firmie „P.”. Dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej w B. uznał, że posiadanie faktur rzekomo wystawionych przez Stację „F." i uwzględnienie ich w dokumentacji księgowej miało umożliwić ujęcie do kosztów uzyskania przychodów wydatków w rzeczywistości poniesionych na nabycie oleju opałowego. Organ uznał, że podatkowa księga przychodów i rozchodów prowadzona była nierzetelnie w związku z czym nie stanowi dowodu w zakresie zaewidencjonowanych w niej w 2001 r. kosztów zakupu paliwa do samochodów ciężarowych. Podstawę opodatkowania określono na podstawie danych wynikających z księgi oraz w drodze oszacowania dokonanego w oparciu o przepis art. 23 § 4 i § 5 Ordynacji podatkowej (przedmiotem szacowania były, mające wpływ na podstawę opodatkowania, koszty uzyskania przychodu).
Dyrektor Izby Skarbowej w B. decyzją z dnia 25 kwietnia 2006 r. Nr (…) utrzymał w mocy decyzję organu pierwszej instancji. W uzasadnieniu rozstrzygnięcia organ za nieuzasadniony uznał zarzut odnoszący się do „bezgranicznego" dania wiary przez organ kontroli skarbowej zeznaniom Mariusza O., pracownika firmy „F.". Wskazano, że za wiarygodnością powtórnych zeznań w/w świadka przemawia to, że ostateczne zeznania Pana M. O. dotyczące procederu wystawiania tzw. „pustych" faktur rzekomo mających dokumentować sprzedaż oleju napędowego na Stacji Paliw „F.”, były zbieżne zarówno w ramach postępowania kontrolnego jak i postępowania prowadzonego przez Prokuraturę Rejonową w B. i stanowiły podstawę do uznania ich za dowód w sprawie. Podniósł również, że rozbieżności w treści przesłuchań pracownika stacji paliw i pracowników PHU „P.” spowodowały, iż dowody te szczegółowo ocenił organ prowadzący postępowanie pod kątem ich wiarygodności oraz znaczenia dla ustalenia stanu faktycznego sprawy. Dyrektor Izby Skarbowej w B. również odniósł się do treści przesłuchań obu stron transakcji kupna-sprzedaży paliwa na Stacji Paliw „F.” i podtrzymał stanowisko organu pierwszej instancji.
Na powyższą decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w B. złożona została skarga do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku za pośrednictwem organu odwoławczego. W skardze zarzucono decyzji (podobnie, jak w odwołaniu od decyzji Dyrektora Urzędu Kontroli Skarbowej) naruszenie: art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych poprzez odebranie prawa do wliczenia w ciężar kosztów wydatków związanych z zakupem paliwa; art. 188 Ordynacji podatkowej poprzez nieuwzględnienie żądania strony dotyczącego przeprowadzenia dowodów; art. 122 Ordynacji podatkowej poprzez zaniechanie podjęcia wszelkich niezbędnych działań w celu dokładnego wyjaśnienia sprawy; art. 187 § 1 Ordynacji podatkowej poprzez niedopełnienie obowiązku zebrania materiału dowodowego i jego wyczerpującego rozpatrzenia; art. 191 Ordynacji podatkowej poprzez przeprowadzenie dowolnej oceny zgromadzonych dowodów, w tym przesłuchań świadków w osobach pracowników oraz właściciela firmy „F.”.
W uzasadnieniu skargi podniesiono, że w wyniku przesłuchań świadków ustalono odmienny przebieg zdarzeń, w zależności od tego która strona była przesłuchiwana, czy pracownicy skarżącego czy też pracownicy Stacji Paliw „F.” w Ł. Skarżący wskazuje, że kontrolujący dają bezkrytyczną wiarę danym wynikającym z dokumentacji firmy „F.” oraz podkreśla, że w praktyce istnieje zjawisko takie jak obrót poza ewidencją oraz sprzedaż towarów przez pracowników w ukryciu przed pracodawcą, a tego w sprawie nie rozważono. Zarzucono również, że w postępowaniu dano wiarę Panu Mariuszowi O. - pracownikowi Stacji Paliw „F.”, pomimo iż ten złożył zeznania o radykalnie odmiennej treści. Niezrozumienie strony budzi również wyliczenie wydatków na zakup paliwa według cen właściwych dla oleju opałowego, chociażby z tego powodu, że dowody świadczące o zakupie oleju opałowego wskazują na ilość 157.328 litrów, a nie 172.986 litrów. Skarżący twierdzi też, iż skoro organ kontroli skarbowej doszedł do wniosku, że transakcje pomiędzy Stacją Paliw „F.” a firmą „P.” Leszek B. - K. nie miały miejsca, zasadne było na podstawie art. 199 a § 3 ustawy Ordynacja podatkowa wystąpienie do sądu powszechnego o ustalenie czy pomiędzy stronami istniały stosunki prawne. Skarżący podnosi ponadto, że nabywanie oleju opałowego nie wyklucza zakupów oleju napędowego. Zdaniem strony niezrozumiałe jest przyjęcie fikcyjności wszystkich faktur za 2001 r. wystawionych przez „F.” na rzecz PHU „P.”. Skarżący zarzuca, że w postępowaniu nie uwzględniono wniosków dowodowych strony odnośnie przesłuchania Pana Mariusza O. z jednoczesnym udziałem poszczególnych pracowników firmy „P.”, Wojciecha R. - kierowcy zatrudnionego w firmie „P.”, a także pracowników firmy „F.” - Mariusza T. i Jerzego W. na okoliczność tankowania pojazdów firmy „P.”. W związku z powyższym skarżący żąda uchylenia decyzji organu podatkowego pierwszej i drugiej instancji i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia.
Odpowiadając na skargę Dyrektor Izby Skarbowej w B. wniósł o jej oddalenie uznając podniesione zarzuty za nieuzasadnione i podtrzymał w całości stanowisko zaprezentowane w zaskarżonej decyzji.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku zważył, co następuje
Skarga nie zasługuje na uwzględnienie.
Zadaniem sądu administracyjnego jest zbadanie prawidłowości zastosowania przez organy administracji przepisów obowiązującego prawa, zarówno prawa materialnego, jak też przepisów postępowania. Uwzględnienie skargi następuje w przypadku stwierdzenia przez Sąd naruszenia przepisów prawa materialnego, jeżeli miało ono wpływ na wynik sprawy lub naruszenia przepisów prawa procesowego, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy, a także dające podstawę do wznowienia postępowania - art. 145 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.).
W rozpoznawanej sprawie organy podatkowe zakwestionowały wydatki związane z zakupem oleju napędowego ze stacji paliw „F.”. Jako kluczowy dowód w sprawie uznano zeznania pracownika stacji paliw - Mariusza O., złożone w dniu 30 września 2005 r., w których zeznał, że to on sporządził wszystkie okazane mu faktury, również te, w których jako wystawców podano innych pracowników stacji. Zeznał, że faktury te nie dokumentują faktycznej sprzedaży paliwa i zostały przez niego wystawione na zlecenie L. B. – K. za wynagrodzeniem w wysokości 5 groszy od litra paliwa ujętego w fakturach. Do ich sporządzania wykorzystywał komputer używany na stacji „F.". Wystawiał fakturę, a następnie poprawiał dane i uzyskiwał kolejną fakturę o tym samym numerze i dacie, lecz o innym asortymencie i na innych nabywców. Po wystawieniu fikcyjnej faktury na rzecz PHU „P." świadek stemplował je pieczęcią stacji „F.”, nanosił podpisy (również za pozostałych pracowników stacji „F.”, których imiona i nazwiska wpisywał jako wystawców), kopie faktur niszczył, a oryginały przekazywał skarżącemu.
Organ odwoławczy, w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji, wskazał dlaczego dał wiarę zeznaniom złożonym przez Mariusza O. w dniu 30 września 2005 r., a nie tym złożonych w dniu 15 czerwca 2005 r. Przedstawione w tym względzie rozumowanie organu jest logiczne i pozostaje w zgodzie z zasadami doświadczenia życiowego. Ponadto zeznania z dnia 30 września 2005 r. są zbieżne z jego wyjaśnieniami złożonymi w toku postępowania prowadzonego przez Prokuraturę Rejonową w B. zakończonego wydaniem wyroku skazującego Mariusza O. w sprawie. Nie bez znaczenia w sprawie jest, właśnie fakt, że Mariusz O. wyrokiem z dnia 25 kwietnia 2006 r. wydanym przez Sąd Rejonowy w Białymstoku III Wydział Karny, w sprawie III K (…), został uznany za winnego popełniania zarzucanych mu czynów i prawomocnie skazany (karty 49 - 54 akt sądowych), m.in. za poświadczenie nieprawdy poprzez wielokrotne wystawienie faktur VAT na zakup przez firmę PHU „P.” oleju napędowego, podczas gdy faktycznie takich sprzedaży nie dokonał, w zamian za przyjęcie korzyści majątkowej w kwocie po 5 groszy od fikcyjnie wpisanego każdego litra oleju napędowego do faktur VAT. Uznanie Mariusza O. za winnego popełnienia zarzucanych mu czynów wymagało od Sądu Rejonowego rozpoznającego sprawę poczynienia takich ustaleń faktycznych, które przesądzały o jego winie, a wyrok zapadły w sprawie nie może być traktowany, jako orzeczenie mniejszej wagi (jako swoista linia obrony) tylko, dlatego, że zapadło bez rozprawy.
W świetle postanowień art. 11 cytowanej ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, ustalenia wydanego w postępowaniu karnym prawomocnego wyroku skazującego, co do popełnienia przestępstwa wiążą sąd administracyjny. Powyższe nie pozwala Sądowi rozpoznającemu niniejszą sprawę na dokonywanie odmiennych ustaleń w tym zakresie niż ustalenia dokonane przez sąd karny, co do popełnienia przez Mariusza O. czynu wypełniającego dyspozycje normy karnej, a polegającego na poświadczeniu nieprawdy w fakturach VAT wystawionych pod szyldem stacji paliw „F.”. Tym bardziej, że za wiarygodnością późniejszych zeznań M. O. przemawiają także inne dowody zgromadzone w trakcie kontroli, w tym m.in. to, że pod numerami i w terminach wystawienia faktur, na których widnieje jako nabywca oleju napędowego firma skarżącego, znajdują się kopie faktur wystawionych na rzecz innych podmiotów gospodarczych (brak kopii zakwestionowanych faktur VAT rzekomo wystawionych na rzecz PHU „P."), czy też wyjaśnienia Jolanty B. dotyczące okoliczności sporządzenia zestawienia zakupów paliwa, mającego potwierdzić tankowanie samochodów na stacji „F.". Również pozostali pracownicy stacji paliw „F.” Jerzy W. i Mariusz T. zeznali, iż nie wystawiali i nie podpisywali zakwestionowanych w niniejszym postępowaniu faktur. Ponadto również z zeznań współwłaściciela spółki „F.” Karola G. wynika, że kwestionowane faktury VAT nie zostały wystawione przez stację paliw. Zeznania tych świadków różnią się od zeznań złożonych w toku postępowania podatkowego przez skarżącego i część pracowników firmy PHU „P.”. Biorąc, jednak pod uwagę podnoszone wyżej okoliczności związane ze skazaniem Mariusza O. organy skarbowe prawidłowo i logicznie zinterpretowały oraz oceniły te zeznania. Odbyło się to w zgodzie z zasadami swobodnej oceny dowodów wyrażonej w art. 191 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r., Nr 8, poz.60 ze zm.).
Powyższe jednoznacznie wskazuje, że transakcje zakupu oleju napędowego od firmy „F.” (330.314 litrów) nie miały miejsca oraz dawało organom podstawę do nieuznania za dowód w sprawie prowadzonych w firmie skarżącego „P.” urządzeń księgowych (nierzetelność) i oszacowania podstawy opodatkowania. Organy podatkowe dokonując oceny materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie słusznie przyjęły, że skarżący kupował olej opałowy, a faktury ze stacji „F." miały jedynie umożliwić ujęcie w kosztach uzyskania przychodu wydatków poniesionych w rzeczywistości na zakup oleju opałowego. Powyższe założenie potwierdza fakt, że Skarżący nie ujmował w ewidencjach księgowych kosztów zakupu oleju opałowego z firmy „E.” z siedzibą w B. B. (ustalenia organów w tym zakresie nie były zresztą kwestionowane). Dokonując „szacunku” podstawy opodatkowania przyjęto, że zużycie środków napędowych pozostawało na niezmienionym poziomie, dlatego też dla celów ustalenia faktycznych kosztów nabycia paliwa przyjęto, iż skarżący w rzeczywistości zakupił olej opałowy w ilości 330.314 litrów (ilość oleju wyszczególniona w 78 fakturach, w których jako wystawcę podano stacje paliw „F."). Organ uznał, że część kosztów (157.328 l o wartości brutto 209.592,57 zł) została udokumentowana fakturami wystawionymi przez E.”, w tym również na fikcyjne podmioty („K.", „W.", "O."), które w/g zeznań D. C. dokumentowały sprzedaż oleju opałowego skarżącemu, a pozostała ilość została nabyta od nieustalonych z nazwy podmiotów (172.986 l). Przyjęcie do kosztów uzyskania przychodów wartości oleju opałowego pochodzącego od bliżej nie zidentyfikowanych podmiotów (239.900,57 zł), świadczy o tym, że organy dokonując oszacowania wysokości kosztów uzyskania przychodu starały się przyjąć wartości zbliżone do rzeczywistych.
Reasumując działania organów w niniejszej sprawie ocenić należy jako obiektywne i bezstronne, zmierzające do wszechstronnego zgromadzenia materiału dowodowego i dokładnego ustalenia stanu faktycznego. Przeprowadzone w sprawie dowody i ich ocena wskazują, że wyciągnięte zostały logiczne i zgodne z zasadami doświadczenia życiowego wnioski w zakresie zakwestionowanych faktur nie dokumentujących faktycznie dokonanej przez firmę „F.” na rzecz skarżącego sprzedaży oleju napędowego, a podstawę oszacowania określono z uwzględnieniem postulatu wynikającego z art. 23 § 5 ustawy Ordynacja podatkowa tj. w wysokości zbliżonej do rzeczywistej podstawy opodatkowania.
Za niezasadny należało również uznać sugestie o konieczności wystąpienia w trybie art. 199 a § 3 Ordynacji podatkowej do sądu powszechnego o ustalenie istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa z którym związane są skutki podatkowe pomiędzy PHU „P.", a stacją paliw „F.” z Ł. Wskazany przepis ma zastosowanie w sytuacji wystąpienia wątpliwości wynikających z dowodów zgromadzonych w toku postępowania, dotyczących istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego. W przedmiotowej sprawie w świetle prawomocnego wyroku skazującego M. O. (sygn. akt III K (…)) i zgromadzonego materiału dowodowego nie ma wątpliwości, iż pomiędzy wskazanymi podmiotami nie miały miejsca transakcje kupna-sprzedaży oleju napędowego udokumentowane zakwestionowanymi fakturami (78 sztuk) w których jako wystawca figuruje stacja paliw „F.”.
Również zarzut naruszenia art. 188 ustawy – Ordynacja podatkowa poprzez nieuwzględnienie wniosków dowodowych zgłoszonych przez skarżącego tj.: z dnia 25 października 2005 r. w przedmiocie przeprowadzenia przesłuchania Mariusza O. pracownika stacji paliw „F.” w Ł., na okoliczność tankowania pojazdów firmy „P.”; z dnia 9 listopada 2005 r. w przedmiocie przesłuchania w charakterze świadka Wojciecha R. kierowcy zatrudnionego w firmie „P.”, na okoliczność tankowania pojazdów firmy „P.” w stacji paliw „F.”; z dnia 16 listopada 2005 r. w przedmiocie przesłuchania w charakterze świadka Mariusza T. i Jerzego W., pracowników firmy „F.”, również na ww. okoliczność, sąd uznał za niezasadny, z uwagi na to, że w większości wnioski dowodowe sprowadzały się do ponownego przesłuchania świadków na okoliczności, które były już przedmiotem ich pierwszego przesłuchania (przy przesłuchaniu M. O. oraz większości zatrudnionych przez L. B. – K. osób był obecny pełnomocnik skarżącego).
Powyższe wskazuje, że ocena spornych wydatków dokonana przez organ podatkowy nie jest oceną dowolną. Trudno stawiać organom zarzut naruszenia art. 122, art. 187 i art. 191 Ordynacji podatkowej tylko dlatego, że dokonując oceny zebranego materiału dowodowego w sprawie wyciągnęły wnioski odmienne od prezentowanych przez skarżącego.
Odnosząc się natomiast do wniosku o przesłuchanie Wojciecha R., należy uznać, że Dyrektor Izby Skarbowej w B. przekonująco wywiódł (w uzasadnieniu decyzji), że zeznania tego świadka nie wniosą nowych istotnych okoliczności w sprawie, w związku ze zbieżnym stanowiskiem pozostałych przesłuchanych już pracowników PHU „P.”.
Sąd nie stwierdził podnoszonych w skardze naruszeń przepisów prawa. Organy podatkowe właściwie dokonały subsumcji norm prawa materialnego pod prawidłowo ustalony stan faktyczny. Nie naruszyły przy tym przepisów postępowania, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Wobec czego na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270, ze zm.) Sąd orzekł, jak w sentencji.
sobota, 30 czerwca 2007
Wyrok, precedens, orzeczenie sądowe - DEFINICJA
WYROK - orzeczenie sądu co do istoty sprawy, kończące postępowanie w sprawie, wydane zwykle po przeprowadzeniu rozprawy. W procesie karnym sąd uniewinnia, skazuje lub umarza postępowanie wobec oskarżonego.
WYROK to orzeczenie sądu, rozstrzygające merytorycznie o kwestii będącej przedmiotem postępowania sądowego cywilnego lub administracyjnego.
W postępowaniu karnym jest to rozstrzygnięcie w przedmiocie winy oskarżonego, mogące zawierać także rozstrzygnięcia o karze, środkach karnych lub środkach zabezpieczających.
W postępowaniu cywilnym, w procesie, wyrok rozstrzyga o zasadności dochodzonego przez powoda roszczenia lub innej kwestii skargi będącej przedmiotem postępowania administracyjnego.
Treść (sentencja) wyroku składa się z części wstępnej (komparycji, rubrum) oraz tenoru (formuły) rozstrzygnięcia.
Rubrum
· sygnatura akt sprawy,
· wizerunek orła w koronie,
· nagłówek wyroku z oznaczeniem jego rodzaju i inwokacją do Rzeczypospolitej Polskiej,
· data i miejsce wydania wyroku,
· oznaczenie sądu i wydziału, w którym zapadł wyrok,
· wymienienie członków składu orzekającego oraz protokolanta,
· wskazanie prokuratora, jeśli brał udział w sprawie,
· data i miejsce rozpoznania sprawy oraz rodzaj posiedzenia,
· określenie stron,
· zwięzłe oznaczenie przedmiotu sprawy.
Tenor
Tenor zawiera rozstrzygnięcie o żądaniach stron, postanowienia dodatkowe oraz wyrzeczenie o kosztach postępowania.
Sentencję wyroku wieńczą podpisy wszystkich członków składu orzekającego.
Link ; http://pl.wikipedia.org/wiki/Wyrok
ORZECZENIE - rozstrzygnięcie konkretnej sprawy przez organ państwa działający w ramach swej kompetencji. Orzeczenia sądowe w prawie polskim są wydawane w postaci wyroków lub postanowień.Wyroki zapadają z reguły na rozprawie sądowej i zawierają rozstrzygnięcia co do istoty sprawy (skazanie lub uniewinnienie, uwzględnienie lub oddalenie powództwa) oraz podlegają zaskarżeniu (apelacja).Postanowienia zapadaja na posiedzeniu (w postępowaniu cywilnym także na posiedzeniu niejawnym) i dotyczą wszystkich kwestii, dla których ustawa nie zastrzegła formy i podlegają zaskarżeniu, gdy zamykają drogę do wydania wyroku (np. umorzenie) oraz w przypadkach przewidzianych w ustawie.
Analiza definicji:
Zasada lub reguła prawna = norma. To, że każdy precedens jest normą jest niezwykle istotne, bo na tym m.in. polega różnica między np. systemem polskim a amerykańskim, gdzie precedensy stanowią ważne źródło prawa i są normami, natomiast wyroki sądów w Polsce nie są normami.
Stworzona przez sąd = wyrok. Ale nie możemy powiedzieć, że precedens jest tylko wyrokiem sądowym, jest to reguła prawna stworzona przez sąd.
Obowiązująca w przyszłości = efekt wiążący - tylko w przyszłości, ponieważ działa zasada: lex retro non agit. (prawo nie działa wstecz)
We wszystkich sprawach podobnych = precedens stosuje się w przypadku podobieństwa faktów materialnych.
Precedens - wyrok sądu w sprawie,
Precedens (z łac. praecedens – poprzedzający) to zasada lub reguła prawna stworzona przez sąd obowiązująca we wszystkich sprawach podobnych rozstrzyganych w przyszłości, w której zastosowano niespotykaną dotąd interpretację prawa. W tradycji prawa anglosaskiego (tzw. prawie precedensowym) sądy mają obowiązek wzorowania się na wcześniejszych rozstrzygnięciach podobnych spraw - czyli precedensach. W polskim prawie precedens nie ma aż takiego znaczenia przy rozstrzyganiu spraw sądowych, aczkolwiek sądy mogą go brać pod uwagę.
W mowie potocznej precedens oznacza nietypowe zdarzenie lub decyzję, która może się zdarzyć wielokrotnie w przyszłości.
Podziału prawa na gałęzie można także dokonać w płaszczyźnie przedmiotu regulacji danego zespołu norm. Jako przykładowe gałęzie wedle tego kryterium można wymienić:
- prawo bankowe,
- prawo budowlane,
- prawo celne,
- prawo energetyczne,
- prawo farmaceutyczne,
- prawo geodezyjne i kartograficzne,
- prawo geologiczne i górnicze,
- prawo wodne,
- prawo morskie,
- prawo konstytucyjne,
- prawo lotnicze,
- prawo międzynarodowe,
- prawo o ruchu drogowym,
- prawo ochrony środowiska,
- prawo antymonopolowe,
- prawo patentowe i ochrony znaków towarowych,
- prawo podatkowe,
- prawo ubezpieczeniowe,
- prawo wspólnotowe UE,
- prawo autorskie.
Źródła polskiego prawa
Źródła polskiego prawa można podzielić na źródła powszechnie obowiązujące i źródła wewnętrznie obowiązujące. Obowiązująca Konstytucja z 1997 roku do źródeł powszechnie obowiązujących zalicza Konstytucję, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe, rozporządzenia oraz akty prawa miejscowego (z zastrzeżeniem że obowiązują one tylko na obszarze działania organów, które je ustanowiły). Nadto źródłami powszechnie obowiązującego prawa są przepisy stanowione przez organizację międzynarodową, jeśli umowa międzynarodowa konstytuująca tę organizację przewiduje taką skuteczność prawną tych przepisów w prawie wewnętrznym.
Natomiast jako źródła prawa wewnętrznie obowiązujące Konstytucja wymienia uchwały i zarządzenia Rady Ministrów. Należy przy tym podkreślić, że o ile katalog źródeł prawa powszechnie obowiązującego jest w zasadzie zamknięty i nie może być rozszerzany to katalog źródeł prawa wewnętrznie obowiązującego jest otwarty i istnieją również inne akty prawne wewnętrznie obowiązujące nie wymienione w Konstytucji (okólniki, zalecenia itp.). Kwestią kontrowersyjną jest czy w Polsce do źródeł prawa należy zaliczyć prawo zwyczajowe.
Konstytucja nie zalicza prawa zwyczajowego do źródeł prawa. W doktrynie polskiego prawa konstytucyjnego przyjmuje się, że Konstytucja wymienia jedynie katalog źródeł prawa stanowionego i nie wyklucza istnienia obok prawa stanowionego prawa zwyczajowego;
prawo to jednak nie może stanowić podstawy decyzji organów państwowych wobec obywateli.
Prawo w Unii Europejskiej
Stosowanie prawa oparte jest ono na założeniu o podziale jurysdykcji pomiędzy sądami krajowymi a Trybunałem:
- do sądów krajowych należy dokonanie oceny potrzeby (konieczności) wystąpienia,
- zaś do Trybunału – interpretacja właściwego przepisu prawa wspólnotowego.
Dla skorzystania z art. 234 TWE przed sądem krajowym musimy mieć do czynienia z rzeczywistym sporem (ang. genuine dispute), rozstrzygnięcie kwestii dotyczącej prawa wspólnotowego musi być konieczne dla wydania wyroku6 w sprawie, która jest zawisła przed sądem krajowym. Dychotomiczny podział funkcji pomiędzy interpretacją i stosowaniem prawa wspólnotowego nie ma jednak charakteru statycznego. Trybunał bowiem w każdej sprawie zachowuje prawo do wyciągnięcia (ang. extract) z brzmienia i treści pytań przekazanych przez sąd krajowy tych elementów, które dotyczą interpretacji prawa wspólnotowego, a nie krajowego. Zabieg ten jest konieczny w celu zapewnienia, że Trybunał każdorazowo udziela odpowiedzi na pytania, co do których posiada jurysdykcję.
Subskrybuj:
Posty (Atom)
