Wyrok, precedens, orzeczenie sądowe - DEFINICJA

WYROK - orzeczenie sądu co do istoty sprawy, kończące postępowanie w sprawie, wydane zwykle po przeprowadzeniu rozprawy. W procesie karnym sąd uniewinnia, skazuje lub umarza postępowanie wobec oskarżonego.




WYROK to orzeczenie sądu, rozstrzygające merytorycznie o kwestii będącej przedmiotem postępowania sądowego cywilnego lub administracyjnego.


W postępowaniu karnym jest to rozstrzygnięcie w przedmiocie winy oskarżonego, mogące zawierać także rozstrzygnięcia o karze, środkach karnych lub środkach zabezpieczających.
W postępowaniu cywilnym, w procesie, wyrok rozstrzyga o zasadności dochodzonego przez powoda roszczenia lub innej kwestii skargi będącej przedmiotem postępowania administracyjnego.

Treść (sentencja) wyroku składa się z części wstępnej (komparycji, rubrum) oraz tenoru (formuły) rozstrzygnięcia.

Rubrum
· sygnatura akt sprawy,
· wizerunek orła w koronie,
· nagłówek wyroku z oznaczeniem jego rodzaju i inwokacją do Rzeczypospolitej Polskiej,
· data i miejsce wydania wyroku,
· oznaczenie sądu i wydziału, w którym zapadł wyrok,
· wymienienie członków składu orzekającego oraz protokolanta,
· wskazanie prokuratora, jeśli brał udział w sprawie,
· data i miejsce rozpoznania sprawy oraz rodzaj posiedzenia,
· określenie stron,
· zwięzłe oznaczenie przedmiotu sprawy.

Tenor
Tenor zawiera rozstrzygnięcie o żądaniach stron, postanowienia dodatkowe oraz wyrzeczenie o kosztach postępowania.
Sentencję wyroku wieńczą podpisy wszystkich członków składu orzekającego.

Link ; http://pl.wikipedia.org/wiki/Wyrok

ORZECZENIE - rozstrzygnięcie konkretnej sprawy przez organ państwa działający w ramach swej kompetencji. Orzeczenia sądowe w prawie polskim są wydawane w postaci wyroków lub postanowień.Wyroki zapadają z reguły na rozprawie sądowej i zawierają rozstrzygnięcia co do istoty sprawy (skazanie lub uniewinnienie, uwzględnienie lub oddalenie powództwa) oraz podlegają zaskarżeniu (apelacja).Postanowienia zapadaja na posiedzeniu (w postępowaniu cywilnym także na posiedzeniu niejawnym) i dotyczą wszystkich kwestii, dla których ustawa nie zastrzegła formy i podlegają zaskarżeniu, gdy zamykają drogę do wydania wyroku (np. umorzenie) oraz w przypadkach przewidzianych w ustawie.


Analiza definicji:
Zasada lub reguła prawna = norma. To, że każdy precedens jest normą jest niezwykle istotne, bo na tym m.in. polega różnica między np. systemem polskim a amerykańskim, gdzie precedensy stanowią ważne źródło prawa i są normami, natomiast wyroki sądów w Polsce nie są normami.
Stworzona przez sąd = wyrok. Ale nie możemy powiedzieć, że precedens jest tylko wyrokiem sądowym, jest to reguła prawna stworzona przez sąd.
Obowiązująca w przyszłości = efekt wiążący - tylko w przyszłości, ponieważ działa zasada: lex retro non agit. (prawo nie działa wstecz)
We wszystkich sprawach podobnych = precedens stosuje się w przypadku podobieństwa faktów materialnych.

Precedens - wyrok sądu w sprawie,
Precedens (z łac. praecedens – poprzedzający) to zasada lub reguła prawna stworzona przez sąd obowiązująca we wszystkich sprawach podobnych rozstrzyganych w przyszłości, w której zastosowano niespotykaną dotąd interpretację prawa. W tradycji prawa anglosaskiego (tzw. prawie precedensowym) sądy mają obowiązek wzorowania się na wcześniejszych rozstrzygnięciach podobnych spraw - czyli precedensach. W polskim prawie precedens nie ma aż takiego znaczenia przy rozstrzyganiu spraw sądowych, aczkolwiek sądy mogą go brać pod uwagę.
W mowie potocznej precedens oznacza nietypowe zdarzenie lub decyzję, która może się zdarzyć wielokrotnie w przyszłości.

Podziału prawa na gałęzie można także dokonać w płaszczyźnie przedmiotu regulacji danego zespołu norm. Jako przykładowe gałęzie wedle tego kryterium można wymienić:
- prawo bankowe,
- prawo budowlane,
- prawo celne,
- prawo energetyczne,
- prawo farmaceutyczne,
- prawo geodezyjne i kartograficzne,
- prawo geologiczne i górnicze,
- prawo wodne,
- prawo morskie,
- prawo konstytucyjne,
- prawo lotnicze,
- prawo międzynarodowe,
- prawo o ruchu drogowym,
- prawo ochrony środowiska,
- prawo antymonopolowe,
- prawo patentowe i ochrony znaków towarowych,
- prawo podatkowe,
- prawo ubezpieczeniowe,
- prawo wspólnotowe UE,
- prawo autorskie.

Źródła polskiego prawa
Źródła polskiego prawa można podzielić na źródła powszechnie obowiązujące i źródła wewnętrznie obowiązujące. Obowiązująca Konstytucja z 1997 roku do źródeł powszechnie obowiązujących zalicza Konstytucję, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe, rozporządzenia oraz akty prawa miejscowego (z zastrzeżeniem że obowiązują one tylko na obszarze działania organów, które je ustanowiły). Nadto źródłami powszechnie obowiązującego prawa są przepisy stanowione przez organizację międzynarodową, jeśli umowa międzynarodowa konstytuująca tę organizację przewiduje taką skuteczność prawną tych przepisów w prawie wewnętrznym.


Natomiast jako źródła prawa wewnętrznie obowiązujące Konstytucja wymienia uchwały i zarządzenia Rady Ministrów. Należy przy tym podkreślić, że o ile katalog źródeł prawa powszechnie obowiązującego jest w zasadzie zamknięty i nie może być rozszerzany to katalog źródeł prawa wewnętrznie obowiązującego jest otwarty i istnieją również inne akty prawne wewnętrznie obowiązujące nie wymienione w Konstytucji (okólniki, zalecenia itp.). Kwestią kontrowersyjną jest czy w Polsce do źródeł prawa należy zaliczyć prawo zwyczajowe.

Konstytucja nie zalicza prawa zwyczajowego do źródeł prawa. W doktrynie polskiego prawa konstytucyjnego przyjmuje się, że Konstytucja wymienia jedynie katalog źródeł prawa stanowionego i nie wyklucza istnienia obok prawa stanowionego prawa zwyczajowego;
prawo to jednak nie może stanowić podstawy decyzji organów państwowych wobec obywateli.



Prawo w Unii Europejskiej

Stosowanie prawa oparte jest ono na założeniu o podziale jurysdykcji pomiędzy sądami krajowymi a Trybunałem:
- do sądów krajowych należy dokonanie oceny potrzeby (konieczności) wystąpienia,
- zaś do Trybunału – interpretacja właściwego przepisu prawa wspólnotowego.


Dla skorzystania z art. 234 TWE przed sądem krajowym musimy mieć do czynienia z rzeczywistym sporem (ang. genuine dispute), rozstrzygnięcie kwestii dotyczącej prawa wspólnotowego musi być konieczne dla wydania wyroku6 w sprawie, która jest zawisła przed sądem krajowym. Dychotomiczny podział funkcji pomiędzy interpretacją i stosowaniem prawa wspólnotowego nie ma jednak charakteru statycznego. Trybunał bowiem w każdej sprawie zachowuje prawo do wyciągnięcia (ang. extract) z brzmienia i treści pytań przekazanych przez sąd krajowy tych elementów, które dotyczą interpretacji prawa wspólnotowego, a nie krajowego. Zabieg ten jest konieczny w celu zapewnienia, że Trybunał każdorazowo udziela odpowiedzi na pytania, co do których posiada jurysdykcję.